ชนบทได้มีการเปลี่ยนแปลงมาตลอดเวลา เริ่มจากเมื่อคนในชนบทมีจำนวนมากขึ้น ที่ดินทำกินที่ทำอยู่เดิมก็ไม่พอ จำเป็นต้องขยายพื้นที่เพาะปลูก โดยการบุกเบิกพื้นที่รกร้างว่างเปล่าหรือที่ป่า ซึ่งพื้นที่ดังกล่าวส่วนใหญ่เป็นที่พื้นที่ราบสูง ไม่เหมาะสมกับการเพาะปลูกข้าว แต่เหมาะกับการปลูกพืชไร่ จำพวกข้าวโพด ข้าวฟ่าง มันสำปะหลัง ปอ และอ้อย วิถีชีวิตของคนชนบทจึงเปลี่ยนไปจากการทำนาบนที่ราบลุ่ม ไปสู่การเพาะปลูกพืชไร่บนพื้นที่ดอนเพิ่มขึ้น เดิมคนชนบทปลูกข้าวโดยเก็บส่วนหนึ่งไว้บริโภค ส่วนที่เหลือจึงนำไปขาย แต่เมื่อมาทำการเพาะปลูกพืชไร่จึงต้องเอาผลิตผลของพืชไร่เหล่านี้มาขาย แล้วจึงนำรายได้มาซื้อข้าวบริโภค ทำให้เกิดการค้าขาย และตลาดแพร่กระจายกว้างขวางขึ้นในสังคมชนบทมากขึ้นทุกที
การเปลี่ยนแปลงในสังคมชนบทเริ่มจากการเพิ่มขึ้นของจำนวนคนในชนบท มีผลทำให้ต้องขยายพื้นที่การเพาะปลูก และต้องเปลี่ยนชนิดของพืชผลจากการเพาะปลูกข้าวเป็นการปลูกพืชชนิดอื่นตามความเหมาะสมของพื้นที่ สภาพที่ชาวชนบททำมาหากินและกินอยู่โดยอาศัยธรรมชาติก็ค่อย ๆ หมดไป การค้าขายและอาศัยเงินเป็นปัจจัยก็มีความสำคัญเพิ่มขึ้นทุกที ชีวิตของชาวชนบทจึงจำเป็นที่จะต้องมีการปรับตัวเพื่อเพิ่มรายได้ให้แก่ครอบครัว
นอกจากการย้ายถิ่นที่อยู่ไปทำการเกษตรกรรมยังที่แหล่งอื่นแล้วในระยะที่ผ่านมา วิถีชีวิตของคนชนบทบางส่วนยังเปลี่ยนไปในรูปแบบต่าง ๆ กันคือ
ก. คนชนบทบางส่วนละการทำงานภาคเกษตร และเดินทางเข้าสู่ตัวเมืองใหญ่ ๆ หรือกรุงเทพฯ คนเหล่านี้เข้าทำงานในโรงงานอุตสาหกรรม การก่อสร้าง ร้านค้า ตลอดจนรับจ้างทำงานในบ้านที่อยู่อาศัยของคนในเมือง
ข. คนชนบทที่เปลี่ยนการประกอบอาชีพจากการเป็นเกษตรกร หันมาประกอบอาชีพอื่น ๆ เช่น เป็นพ่อค้า ช่างก่อสร้าง ช่างไม้ ช่างปูน การรับจ้างขนส่ง ฯลฯ แต่คนเหล่านี้ก็ยังอาศัยอยู่ในท้องถิ่นชนบทของตน
ค. คนชนบทที่ยังประกอบอาชีพทางการเกษตร โดยทำนาในช่วงฤดูฝนที่เรียกกันว่า "นาปี" พอช่วงฤดูแล้งที่ว่างงานในไร่นา คนชนบทเหล่านี้ก็จะทำงานอื่น ๆ เช่น งานหัตถกรรมพื้นบ้าน ได้แก่ การจักสานกระบุง ตะกร้า การทอผ้า ทอเสื่อ เพื่อไว้ใช้และขายเป็นรายได้แก่ครอบครัว หรือทำงานในสาขาอุตสาหกรรมและอื่น ๆ เพื่อเพิ่มพูนรายได้ให้แก่ครอบครัว
ง. คนชนบทที่ประกอบอาชีพทางการเกษตรโดยการปลูกข้าวหรือพืชไร่ และในช่วงที่มีเวลาว่างจากการเกษตรก็จะรับจ้างทั่วไป เช่น ขุดดิน เลื่อยไม้ และซ่อมแซมบ้านเรือนให้แก่เพื่อบ้านในท้องถิ่น หรืออพยพไปหางานทำในสาขาการเกษตร และนอกการเกษตรในท้องที่อื่น ๆ และบางส่วนก็เข้ามาหางานทำในเมืองใหญ่ ๆ เช่น กรุงเทพฯ
