ในศุภวาระที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติครบ ๕๐ ปี ในวันที่ ๙ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๓๙ เป็นมหามงคลสมัยอันพิเศษยิ่ง และมิเคยปรากฏในประวัติศาสตร์ไทยมาก่อน จึงยังความปลื้มปีติยินดีมาสู่พสกนิกรโดยทั่วหน้า สมควรที่รัฐบาลและประชาชนชาวไทยจะจัดงานเฉลิมฉลองครั้งยิ่งใหญ่ ถวายเป็นราชสักการะและถวายชัยมงคลเพื่อให้ประชาชนทั่วประเทศได้แสดงความกตัญญูกตเวทิตาคุณ ด้วยความจงรักภักดีแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ เพื่อให้การจัดงานดำเนินไปด้วยความเรียบร้อยถูกต้องตามโบราณราชประเพณีและสมพระเกียรติขั้นแรก รัฐบาลจึงได้นำความกราบบังคมทูลพระกรุณา ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตจัดงานพระราชพิธี และขอพระราชทานพระบรมราชวินิจฉัยเกี่ยวกับระยะเวลาการจัดงานและชื่อของงาน
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระราชกระแสรับสั่งในการจัดงานดังกล่าวว่า เขตงานเฉลิมฉลองทรงครองราชย์ครบ ๕๐ ปี ควรเริ่มต้นตั้งแต่วันที่ ๑ มกราคม พุทธศักราช ๒๕๓๘ อันเป็นวันขึ้นต้นปีที่ ๕๐ ในรัชกาลตามปฏิทินหลวง และจะให้สิ้นสุดในวันที่ ๙ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๓๙หรือจะเลยไปจนสิ้นปี ๒๕๓๙ ก็ได้ และพระราชทานชื่อการจัดงานนี้ว่า “การจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี” รัฐบาลจึงได้กำหนดวันสิ้นสุดของการเฉลิมฉลอง คือ วันที่ ๓๑ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๓๙ ส่วนการประกอบพระราชพิธีเฉลิมฉลอง ตรงกับวันที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติครบ ๕๐ ปี คือวันที่ ๙ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๓๙ นั้นทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่อว่า “พระราชพิธีกาญจนาภิเษก”
รัฐบาลจึงได้แต่งตั้งคณะกรรมการอำนวยการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี มีนายกรัฐมนตรีเป็นประธานกรรมการ กำหนดวัตถุประสงค์ของการจัดงานไว้เป็น ๔ ประการ คือ เพื่อเผยแพร่เกียรติคุณของชาติไทยที่มีความเจริญรุ่งเรืองมาแต่โบราณกาลกว่า ๗๐๐ ปี เพื่อเผยแพร่พระเกียรติคุณและพระบุญญาธิการของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เพื่อน้อมนำจิตใจประชาชนชาวไทยให้สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณพร้อมใจกันเจริญรอยตามเบื้องพระยุคลบาท และเพื่อสร้างถาวรวัตถุ หรือสิ่งสาธารณะอันเป็นประโยชน์แก่ชาติ ศาสนา และประชาชน ไว้เป็นอนุสรณ์ในมหามงคลวโรกาสนี้
ส่วนสำนักพระราชวังได้ออกหมายกำหนดการงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี และพระราชพิธีกาญจนาภิเษก ไว้เป็น ๖ รายการด้วยกันคือ พระราชพิธีเฉลิมพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดลและพระราชกุศลทักษิญานุปทาน พระราชพิธีบวงสรวงสมเด็จพระมหากษัตริย์ในอดีต และเสด็จออกมหาสมาคมทรงรับการถวายชัยมงคลพระราชพิธีฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปีกาญจนาภิเษก งานคณะทูตานุทูตและผู้แทนฝ่ายกงสุลถวายชัยมงคล งานสโมสรสันนิบาตเฉลิมพระเกียรติและถวายชัยมงคล ณ ทำเนียบรัฐบาลและงานสวนสนามแสดงแสนยานภาพของกองทัพไทย ซึ่งจะขอกล่าวถึงพระราชพิธีและงานต่างๆ ข้างต้นพอสมควร วันที่ ๙ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๓๙ เวลา ๑๐ นาฬิกา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถเสด็จ พระราชดำเนินไปยังพระที่นั่งกาญจนาภิเษกท้องสนามหลวง เมื่อทรงศีลจบแล้วเสด็จพระราชดำเนินไปยังมณฑลพิธีบวงสรวง ทรงแปรพระพักตร์สู่ปราสาทพระเทพบิดร ในพระบรมมหาราชวัง แล้วทรงจุดธูปเทียนเครื่องราชสักการะ บวงสรวงสมเด็จพระมหากษัตริย์ในอดีตจากนั้น ประทับ ณ มุขพระที่นั่งด้านทิศตะวันออกพระราชครูพราหมณ์อ่านประกาศบวงสรวง
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จออกมหาสมาคม ณ มุขพระที่นั่งด้านทิศเหนือประทับพระแท่นราชอาสน์ภายใต้นพปฎลมหาเศวตฉัตร ชาวพนักงานประโคมมโหระทึก สังข์แตร ทหารกองเกียรติยศ ๓ เหล่าทัพถวายความเคารพ แตรวงบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี ทหารบก ทหารเรือ ทหารอากาศ ยิงปืนใหญ่เฉลิมพระเกียรติฝ่ายละ ๒๑ นัด พระสงฆ์ทั่วราชอาณาจักรเจริญชัยมงคลคาถา วัดทั่วราชอาณาจักรย่ำระฆังพร้อมกับการประกอบพิธีกรรมของศาสนาอื่น
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร นายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา และประธานศาลฎีกา ทรงเปิดเละเปิดกรวยกระทงดอกไม้เป็นการถวายดอกไม้ธูปเทียนแพ แล้วกราบบังคมทูลถวายชัยมงคลตามลำดับ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำรัสตอบเป็นอันเสร็จพระราชพิธี
กระแสพระราชดำรัสตอนหนึ่งมีความว่า
“...ในโอกาสพิเศษนี้ ข้าพเจ้าจึงขอให้ท่านทั้งหลายในมหาสมาคมนี้ ตลอดจนประชาชนชาวไทยทั่วหน้า ได้ตั้งความคิดจิตใจให้แน่วแน่ หนักแน่นอยู่ในความสัจสุจริต และความขยันหมั่นเพียร ความเพียรที่ถูกต้องเป็นธรรมและพึงประสงค์นั้น คือ ความเพียรที่จะกำจัดความเสื่อมให้หมดไป และระวังมิให้เกิดขึ้นใหม่ อย่างหนึ่ง กับความเพียรที่จะสร้างสรรค์ความดีความเจริญให้เกิดขึ้น และระวังรักษามิให้เสื่อมสิ้นไป อย่างหนึ่ง ความเพียรทั้งสองประการนี้เป็นอุปการะอย่างสำกัญแก่การปฏิบัติตนปฏิบัติงานถ้าทุกคนในชาติจะได้ตั้งตนตั้งใจอยู่ในความเพียรดังกล่าว ประโยชน์และความสุขก็จะบังเกิดขึ้นพร้อม ทั้งแก่ส่วนตัวและส่วนรวม ประเทศชาติของเราก็จะสามารถรักษาความเป็นปรกติมั่นคงพร้อมกับพัฒนาให้เจริญรุดหน้าไปได้ดังปรารถนา...”
