อนุภาคไวรัส มีขนาดตั้งแต่ ๑๐ มิลลิไมครอน ถึง ๒๕๐ มิลลิไมครอน* ถ้าทำให้อนุภาคไวรัสบริสุทธิ์ แต่ละไวรัสจะมีรูปร่าง สัณฐานผลึกแบบต่างๆ กัน
บนผิวแคปซิด เมื่อขยายด้วยกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน จะเห็นว่าประกอบไปด้วยหน่วยย่อยๆ แต่ละหน่วย เรียกว่า แคปโซเมียร์ (capsomere) แคปซิดอาจจะเปรียบเสมือนกำแพงบ้าน ส่วนแคปโซเมียร์เปรียบเสมือนอิฐแต่ละก้อนในกำแพง แคปซิดของไวรัสมีสองแบบ แบบบันไดเวียน (helical) และแบบผลึกไอโคซาฮีดรอน (icosahedron)
การศึกษาไวรัสทางกายภาพ จึงเป็นการศึกษาเกี่ยวกับรูปร่าง ขนาด และสัณฐานของ ผลึก การมีเยื่อหุ้มผลึกไวรัสหรือไม่ การจัดเรียงตัวของแคปโซเมียร์ และจำนวนของแคปโซเมียร์ในผลึกนั้น
--------------------------------------------------------------------------------
* 1 มิลลิเมตร = 1,000 ไมครอน (M)
1 ไมครอน = 1,000 มิลลิไมครอน (M)
1 มิลลิไมครอน = 10 อังสตรอม (A)
ใน ค.ศ. ๑๙๓๕ สแตนเลย์ เป็นคนแรกที่ทำไวรัสใบยาสูบด่างตกผลึก และประมาณค.ศ. ๑๙๔๐ ก็สามารถถ่ายรูปร่างสัณฐานของไวรัสจากกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน อนุภาคไวรัสหรือผลึกไวรัส ประกอบด้วยกรดนิวคลีอิค ซึ่งห่อหุ้มด้วยอณูโปรตีนที่ต่อกันเป็นแคปซิด เมื่อทำไวรัสให้บริสุทธิ์ ผลึกเหล่านี้เป็นไปตามกฎเกณฑ์ทางเรขาคณิต โดยเฉพาะรูปผลึกมีทรงรูปสามเหลี่ยมด้านเท่าหลายหน้า นักวิชาการจัดอยู่ในพวก "ไอโคซาฮีดรอน"
ปกติ แต่ละไวรัสมักจะมีคุณสมบัติทางกายภาพเฉพาะ ดังตารางที่แสดง
