ปัญหาการตลาดและความหมาย
ปัญหาที่เกิดขึ้นเป็นข่าวในหน้าหนังสือพิมพ์ประจำทุกปี ก็คือราคาพืชตกต่ำและให้รัฐบาลเข้าไปแก้ไข เพราะราคาที่ขายได้ต่ำไม่คุ้มต้นทุนการผลิต พืชผลที่เคยมีปัญหา เช่น ข้าว ถั่วเหลืองปาล์มน้ำมัน กาแฟ ยางพารา พริกไทย หอมหัวใหญ่ และกระเทียม สิ่งที่รัฐบาลทำได้ก็เช่นจัดหาเงินมาก้อนหนึ่งแล้วออกไปรับซื้อพืชผลดังกล่าวบ้างเล็กน้อย หรือให้สถาบันการเงินออกรับจำนำ หรือให้เงินกู้แก่เกษตรกรโดยเอาพืชผลจำนำไว้ เมื่อราคาสูงขึ้นจึงจะไถ่ถอนจำนำแล้วขายและใช้หนี้เงินกู้ ถ้าเป็นสินค้าที่ส่งออกจำหน่ายยังต่างประเทศ รัฐบาลก็อาจจะเร่งหาตลาดต่างประเทศ ซึ่งทั้งหมดเป็นการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า ในปีต่อไปเหตุการณ์นี้ก็อาจจะเกิดขึ้นอีก
ตัวอย่างข้างต้นเป็นปัญหาหนึ่งของตลาดสินค้าเกษตร เหตุผลที่ราคาต่ำอาจจะเนื่องมาจากเพราะสินค้าออกสู่ตลาดพร้อมกันมาก สินค้ามีมากเกินความต้องการของตลาด หรือถ้าเป็นสินค้าส่งออกอาจเป็นเพราะราคาในตลาดต่างประเทศต่ำเหตุเพราะปริมาณสินค้ามีมาก หรือความต้องการของตลาดชะลอตัว หรือสินค้าที่เกษตรกรไทยผลิตมีคุณภาพไม่ตรงกับที่ตลาดต้องการก็ได้
ปัญหาดังกล่าวหรือปัญหาการตลาดจะไม่มีถ้าผลิตสินค้าขึ้นมาเพื่อบริโภคเอง หรือผู้ผลิตที่อาศัยในหมู่บ้านเดียวกันจะผลิตสินค้าขึ้นมาแล้วแลกเปลี่ยนกัน เพราะทราบว่าต้องการสินค้าอะไรก็ผลิตสินค้านั้นขึ้นมา บางอย่างถ้าผลิตไม่ได้ก็สามารถเอาของที่ผลิตได้มากไปแลกเปลี่ยนกับเพื่อนบ้านได้ แต่ภาวะเศรษฐกิจและสังคมได้เปลี่ยนแปลงไป ทำให้ไม่อาจปลูกพืชและเลี้ยงสัตว์ไว้บริโภคเอง หรือแลกเปลี่ยนระหว่างเพื่อนบ้านดังแต่ก่อนได้ การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นมี ๓ ประการคือ
๑. ผู้ผลิตและผู้บริโภคอยู่ห่างไกลกัน อยู่คนละจังหวัด คนละภูมิภาค หรือคนละประเทศ
๒. สินค้าผู้บริโภคต้องการแม้จะเป็นสินค้าประเภทเดียวกัน แต่ลักษณะสินค้าเปลี่ยนแปลงไปและเปลี่ยนตลอดเวลา เช่นเกษตรกรขายข้าวเปลือก แต่ผู้บริโภคต้องการข้าวซ้อมมือบรรจุถุงละหนึ่งกิโลกรัม เกษตรกรเลี้ยงไก่ขายไก่ แต่ผู้บริโภคซื้อไก่ชำแหละเป็นชิ้นหรือที่นำไปบริโภคได้เลย เช่น ไก่อบ ไก่ย่าง
๓. สินค้าเกษตรแทบทุกชนิดโดยเฉพาะการปลูกพืชทำได้เฉพาะบางฤดูกาล มิใช่ปลูกได้ตลอดปี แต่ผู้บริโภคต้องการตลอดทั้งปี คือผู้บริโภคสามารถซื้อหาจากร้านขายปลีกทุกวันตลอดปี จะซื้อเวลาใดก็ได้
ทำอย่างไรจึงจะจัดหาสินค้าและบริการประเภทอาหาร ซึ่งผลิตโดยผู้ผลิตและอยู่ห่างจากผู้บริโภคในรูปแบบและลักษณะสินค้าและในช่วงระยะเวลาที่ผู้บริโภคต้องการ นี่คือภาระหน้าที่ของการตลาดสินค้าเกษตร การตลาดจึงหมายถึงการดำเนินการทุกชนิดในการนำสินค้าและบริการจากผู้ผลิตไปยังผู้บริโภค
คำอธิบายข้างต้นอาจทำให้มองเห็นว่าการตลาดทำหน้าที่เพื่อสนองความต้องการของผู้บริโภคเพราะการที่ผู้ผลิตผลิตสินค้าก็เพื่อขายให้กับผู้บริโภคผู้บริโภคต้องการสินค้าใด ก็ต้องผลิตสินค้าชนิดนั้นหรือที่เข้าใจกันว่าผู้บริโภคคือพระราชา แต่ขณะเดียวกันก็มีความสำคัญอย่างมากต่อผู้ผลิต เพราะผลิตขึ้นมาแล้วก็ต้องมีตลาด หรือมีผู้ซื้อ ซึ่งมิใช่ซื้อไปเพื่อบริโภคเองเท่านั้น แต่ส่วนใหญ่ซื้อเพื่อขายต่ออีกหลายทอดจนสุดท้ายเพื่อขายต่อให้แก่ผู้บริโภค ดังนั้นราคาที่ผู้ผลิตได้รับควรที่จะสะท้อนถึงความต้องการของผู้บริโภค ถ้าผู้บริโภคมีความต้องการมาก ราคาก็ควรจะสูง หรือถ้าไม่ต้องการราคาก็ควรจะต่ำ ซึ่งถ้าหากตลาดไม่ได้ทำหน้าที่ผลิตผลของเกษตรกรก็ไม่มีค่า โอกาสที่จะเพิ่มรายได้ของเกษตรกรจึงทำได้ยาก หากมองในแง่การตลาด สินค้าเกษตรก็มีความสำคัญต่อเกษตรกรเป็นอย่างมาก
