ในแง่ของการใช้ประโยชน์ ไม้ให้ประโยชน์มากมายหลายอย่าง แต่ก่อนที่จะนำไปใช้ประโยชน์ได้จริงๆ มักจะต้องผ่านกรรมวิธีในการแปรรูปก่อน ดังนั้นจึงทำให้เกิดอุตสาหกรรมที่เกี่ยวกับการแปรรูปไม้ได้มากมาย ก่อเกิดประโยชน์ในการใช้เป็นอเนกประการ
ซุง หรือ ไม้ท่อนที่มีขนาดใหญ่ อาจนำไปแปรรูปโดยการเลื่อย ให้เป็นไม้แผ่นมีขนาดต่างๆ ตามความประสงค์ในการก่อสร้างอาคารบ้านเรือน เครื่องเรือน และเครื่องมือเครื่องใช้ต่างๆ หรืออาจปอกหรือฝานให้เป็นไม้แผ่นบางๆ เพื่อนำไปทำเป็นไม้อัด ไม้ประสาน ประตูพื้นเรียบ หรืองานอื่นๆ ได้ ไม้ขนาดเล็ก รวมทั้งกิ่งก้านและตอราก หรือเศษไม้ที่ได้จากการแปรรูปด้วยวิธีดังกล่าว อาจนำมาสับ ไส หรือบดย่อยลงจนเป็นชิ้นส่วนเล็กๆ ลงไปอีก เพื่อทำเป็นแผ่นไม้ประกอบประเภทต่างๆ รวมทั้งทำกระดาษ หรือนำไปใช้ในอุตสาหกรรมเคมีชนิดอื่นๆ มิฉะนั้นก็อาจใช้เป็นเชื้อเพลิงโดยทำเป็นฟืน หรือเผาให้เป็นถ่านเสียก่อนได้
ขี้เลื่อยนั้น แต่ก่อนมาเชื่อกันว่า นอกจากจะใช้เป็นเชื้อเพลิงแล้ว ก็แทบหาประโยชน์อะไรมิได้ บัดนี้ปรากฏว่าได้มีการนำไปใช้ในอุตสาหกรรมเยื่อกระดาษกันมากในประเทศยุโรป อนึ่ง ในแง่ที่จะใช้เป็นเชื้อเพลิง อาจปรับปรุงให้มีคุณภาพดีขึ้น โดยการอัดให้เป็นแท่ง หรือเผาเป็นถ่านก่อน แล้วจึงอัดให้เป็นแท่งก็ได้
อุตสาหกรรมที่ใช้ไม้เป็นวัตถุดิบ ที่มีแนวโน้มว่าจะมีความสำคัญมากในอนาคตอย่างหนึ่ง ได้แก่ การทำกระดาษเพราะปริมาณกระดาษที่ใช้นั้น นับวันแต่จะมีประมาณสูงขึ้นตามความเจริญของประเทศชาติ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๑๐ ไทยใช้กระดาษต่อคนต่อปี เพียง ๓.๓ กิโลกรัม ในขณะที่สหรัฐอเมริกาใช้ถึง ๒๔๔ กิโลกรัม ในปี พ.ศ. ๒๔๙๙ หรือประมาณ ๑๐ ปี ก่อนหน้านั้นไทยใช้ ๐.๙ กิโลกรัม สหรัฐอเมริกาและประเทศอื่นๆ ซึ่งมีชื่อว่า มีการพัฒนาทางเศรษฐกิจดีแล้ว ใช้กระดาษในปริมาณต่อคนต่อปีดังนี้
ตาราง
เชื่อว่าความเจริญก้าวหน้าของอุตสาหกรรมประเภทนี้ จะช่วยให้เราได้ใช้ไม้ ให้เป็นประโยชน์ได้อย่างสมบูรณ์ ไม่ใช่ใช้ทิ้งใช้ขว้างเหมือนดังที่เป็นอยู่ในปัจจุบันนี้ นอกจากนั้น ถ้าเราสามารถนำไม้ขนาดเล็กมาใช้ให้เป็นประโยชน์ได้ เราก็สามารถปลูกไม้ป่าสลับกับพืชผลกสิกรรมได้ ซึ่งจะช่วยให้มนุษย์เราได้ประโยชน์หลายสถานผสมผสานกันไป
