ก่อนอื่นเราควรมาทำความเข้าใจกันเสียก่อนว่าชิ้นงานหัตถกรรมคืองานประเภทใด มีผู้รู้หรือผู้เชี่ยวชาญหลายท่านได้ให้คำจำกัดความไว้ว่า ผลิตภัณฑ์หัตถกรรม คือ ชิ้นงานที่จัดทำขึ้นด้วยฝีมือหรือเครื่องมือที่ถืออยู่ในมือ หรือด้วยเครื่องจักรที่ทำให้เดินด้วยมือหรือเท้าเป็นหลัก
ผลิตภัณฑ์หัตถกรรม เป็นผลิตภัณฑ์พื้น-บ้านที่มีความสำคัญต่อชีวิตและสังคมของชุมชนไทยเรา ซึ่งสามารถสะท้อนให้เห็นถึงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม ฐานะความเป็นอยู่ และระดับของความเจริญรุ่งเรืองของสังคมได้อย่างดี
ประเทศไทยมีการผลิตงานศิลปหัตถกรรมมาเป็นเวลาช้านานนับตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ดังจะเห็นได้จากหลักฐานการค้นพบเครื่องปั้นดินเผาที่บริเวณถ้ำผี จังหวัดขอนแก่น ซึ่งถือว่าเป็นเครื่องปั้นดินเผาที่เก่าแก่ที่สุด คือ มีอายุประมาณ ๑๐,๐๐๐ ปี เป็นต้น ผลิตภัณฑ์ศิลปหัตถกรรมที่ผลิตในประเทศไทยมีอยู่มากมายหลายชนิดด้วยกัน ทุกคนจะต้องเคยเห็นผลิตภัณฑ์ศิลปหัตถกรรมกันมาแล้ว เพราะในชีวิตประจำวันไม่ว่าเวลาเราไปตลาด หรือเดินทางออกจากบ้านไปทำธุระใกล้หรือไกล เรามักจะพบเห็นผลิตภัณฑ์หัตถกรรมเสมอ ตัวอย่างง่ายๆ เช่น กระจาดใส่ขนมที่สานด้วยไม้ไผ่ ดอกไม้ประดิษฐ์ที่ทำจากผ้าหรือกระดาษต่างๆ พัดที่สานจากไม้ไผ่หรือใบลาน ของที่ระลึก เช่น พวงกุญแจหรือพวงระย้ารูปต่างๆ ที่ประดิษฐ์จากเปลือกหอย เป็นต้น
การผลิตชิ้นงานหัตถกรรมในระยะแรกก็เพื่อใช้สอยในชีวิตประจำวันภายในครอบครัว ต่อมามีการผลิตเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก รวมทั้งมีการพัฒนาเกี่ยวกับกรรมวิธีการผลิตและรูปแบบให้สวยงามและมีคุณภาพดี สามารถจะนำไปซื้อขายแลกเปลี่ยนกับปัจจัยอื่นที่สำคัญต่อการดำรงชีพภายในท้องถิ่นหรือต่างท้องถิ่นภายในประเทศนอกจากนี้ยังสามารถส่งออกไปขายยังตลาดต่างประเทศ ทำรายได้ให้แก่ประเทศเป็นมูลค่าสูงนับเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีความสำคัญยิ่งต่อเศรษฐกิจความเป็นอยู่ของประชาชนชาวไทย ผลิตภัณฑ์ศิลปหัตถกรรมไทยที่สามารถส่งออกไปขายยังตลาดต่างประเทศมีอยู่หลายชนิดด้วยกัน เช่นเครื่องประดับอัญมณี ดอกไม้ประดิษฐ์ เครื่องทองลงหิน เครื่องใช้ในครัวเรือนทำด้วยไม้เครื่องปั้นดินเผา ตุ๊กตาชนิดต่างๆ เป็นต้น
