ความคิดที่จะจัดทำหนังสือรวมวิชาต่างๆเพื่อการเรียนรู้ของเด็กและเยาวชนไทยได้มีมาประมาณ ๑๒๐ ปีแล้ว คือ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๐ เจ้าพระยาทิพากรวงษ์มหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค) ได้จัดพิมพ์หนังสือรวมความรู้สำหรับเด็กขึ้นเล่มหนึ่ง ให้ชื่อว่า แสดงกิจจานุกิต เขียนเป็นทำนองถาม-ตอบ มีเรื่องความรู้ต่างๆ ในสมัยนั้น เช่นดาราศาสตร์ ภูมิศาสตร์ ศาสนาเปรียบเทียบตอนนั้นประเทศไทยเพิ่งมีการพิมพ์ด้วยเครื่องจักรมีโรงพิมพ์อยู่ ๒-๓ โรง เช่น โรงพิมพ์ของคณะผู้เผยแพร่ศาสนาคริสต์ และโรงพิมพ์หลวงในพระบรมมหาราชวัง เท่านั้น หนังสือแสดงกิจจานุกิตฉบับพิมพ์ครั้งแรกพิมพ์ด้วยวิธีพิมพ์หิน คือ สลักตัวอักษรลงบนแผ่นหินอ่อน ใช้หมึกทา แล้วพิมพ์ทีละแผ่น สารานุกรมเฉพาะวิชาที่จัดทำขึ้นในประ-เทศไทยส่วนใหญ่เป็นสารานุกรมเล่มเดียวหรือสองเล่มจบ จัดทำโดยบุคคล หรือคณะบุคคลผู้เชี่ยวชาญในวิชาหรือเรื่องนั้นๆ สารานุกรมที่แปลจากภาษาต่างประเทศก็มี เช่น สารานุกรมพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว สารานุกรมพระยาอนุมานราชธน สารานุกรมวรรณคดีไทย สารานุกรมการบริหาร และสารานุกรมวิทยาศาสตร์ ซึ่งสมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยแปลจากฉบับภาษาอังกฤษ
