วัวควายต้องสืบพันธุ์เพื่อทวีจำนวนและให้ผลิตผล การผสมพันธุ์จึงเป็นปัจจัยสำคัญในการตัดสินประสิทธิภาพของการเลี้ยงวัวควาย วัวควายที่ให้ผลิตผลสูงควรให้ลูกทุกปี วัวควายที่ไม่ให้ลูกย่อมไร้ประโยชน์ ในแง่การให้เนื้อและนม วัวควายนมจะให้นมหลังจากคลอดลูกและจะหยุดให้นมหลังจากนั้น ๖-๑๐ เดือน จะให้นมอีกเมื่อคลอดลูกอีกครั้ง ส่วนผลิตผลของวัวควายเนื้อและงานก็คือ ลูกวัวควายที่จำหน่ายได้ในแต่ละปี ดังนั้น ผู้เลี้ยงจึงพยายามให้วัวควายออกลูกทุก ๆ ปีถ้าทำได้
การผสมพันธุ์วัวควายทำได้ ๒ แบบ แบบหนึ่งเรียกว่า ผสมธรรมชาติ อีกแบบหนึ่งเรียกว่า ผสมเทียม ได้แก่ การนำเชื้ออสุจิจากตัวผู้ไปผสมพันธุ์ให้กับตัวเมีย โดยอาศัยเครื่องมือวิทยาศาสตร์ ผู้เลี้ยงรีดน้ำเชื้ออสุจิจากตัวผู้ โดยอาศัยเครื่องเพศเทียมหรือเครื่องรีดนำเชื้อไฟฟ้า ทำน้ำเชื้อให้เจือจางด้วยน้ำยาผสมเคมีดูดเข้าหลอดฉีดน้ำเชื้อ แล้วปล่อยเข้าทางอวัยวะเพศของตัวเมีย การผสมเทียมช่วยให้สามารถผสมพันธุ์ตัวเมียได้เป็นจำนวน ๑๐๐-๒๐๐ ตัว/ปริมาณน้ำเชื้อที่รีดมาครั้งหนึ่ง จึงทำให้สามารถใช้ประโยชน์จากพ่อพันธุ์คุณภาพดีได้เต็มที่ และป้องกันการติดเชื้อโรคเกี่ยวกับระบบการสืบพันธุ์ได้ดีด้วย การผสมพันธุ์วิธีนี้จึงแพร่หลายมากในปัจจุบัน โดยเฉพาะการผสมพันธุ์วัวควายนม
