โรคที่สำคัญ ๆ ได้แก่ โรคขอบใบแห้ง โรคใบขีดโปร่งแสง
โรคนี้เกิดจากเชื้อบัคเตรี ชื่อ แซนโทโมนัส ทรานส์ลูเซนส์ ออไรซิโคลา (Xanthomonas translucens f.sp.oryzicola) ระบาดทั่วไปในประเทศไทย และมีความรุนแรงน้อยกว่าโรคขอบใบแห้ง เชื้อโรคนี้เข้าทำลายต้นข้าวอย่างรุนแรงในระยะแตกกอ โดยทำให้ใบเป็นรอยขีดช้ำเป็นทางยาวจำนวนมาก แล้วเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล ทำให้ใบแห้งตาย รอยช้ำนี้จะขนานกับเส้นใบของข้าว และมีก้อนกลมสีเหลืองขนาดเล็กเกิดขึ้นในรอยช้ำนี้ด้วย ก้อนกลมสีเหลืองนี้ คือ สิ่งที่บัคเตรีถ่ายออกมาก ซึ่งมีเชื้อบัคเตรีปะปนอยู่ด้วย และเรียกว่า แบคทีเรียล เอกซูเดต (bacterial exudate) เมื่อถูกน้ำฝนชะล้างลงในน้ำหรือบนใบของต้นข้าวอื่น จะทำให้เชื้อบัคเตรีกระจายไปถึงต้นอื่น ๆ นั้นด้วย แล้วทำให้ต้นข้าวที่ได้รับเชื้อเกิดเป็นโรคในเวลาต่อมา นี่คือ การแพร่กระจายของเชื้อโรคใบขีดโปร่งแสง
การป้องกันและกำจัด
๑) ปลูกด้วยพันธุ์ข้าวที่ต้านทานโรค
๒) ไม่ใส่ปุ๋ยไนโตรเจนในอัตราที่สูงมากเกินไป
