ป่าไม้นับว่าเป็นส่วนประกอบที่มีลักษณะเด่นในทางภูมิศาสตร์ประเภทหนึ่งของผิวโลก ป่าไม้ปรากฏอยู่บนผิวโลกเฉพาะในพื้นที่ที่ระยะเวลาในฤดูหนาว ไม่ยาวนาน หรือหนาวจัดเกินไปจนต้นไม้ไม่สามารถจะเติบโตได้ โดยปกติแล้วในท้องถิ่นดังกล่าวนี้ มักมีอุณหภูมิ โดยเฉลี่ยในฤดูร้อนประมาณ ๕๐ องศาฟาเรนไฮต์ (๑๐ องศาเซลเซียส) นอกจากจะต้องมีอุณหภูมิที่เหมาะสมแล้ว ป่าไม้ยังมีความสัมพันธ์กับปริมาณน้ำที่ตกจากฟ้าในรูปของฝน ลูกเห็บหรือหิมะอีกด้วย โดยทั่วไปแล้ว เป็นการยากที่จะกำหนดให้เป็นการแน่นอนลงไปว่า ปริมาณน้ำฝนตกเท่าใดจึงจะมีป่าไม้ชนิดใด เพียงใด เพราะยังมีอุณหภูมิเข้ามาเกี่ยวข้องกับระยะเวลาของฤดูการเติบโตของต้นไม้อีกด้วย เช่น ป่าไม้ในโซนร้อนย่อมต้องการปริมาณน้ำฝนมาก กว่าป่าไม้ที่อยู่ในซีกโลกทางเหนือ สำหรับในโซนอบอุ่นนั้น ได้มีการศึกษาค้นคว้าจนได้หลักฐานว่า สำหรับป่าไม้ที่จะเจริญเติบโตอยู่บนพื้นที่ที่น้ำสามารถระบาย ถ่ายเทได้ดีนั้น ปริมาณฝนตกจะอยู่ในระหว่าง ๑๖-๒๐ นิ้ว สำหรับโซนร้อน เช่น ประเทศไทย องค์ประกอบที่ทำให้เกิดมีป่าชนิดต่าง ๆ ขึ้นนั้น ที่สำคัญที่สุด ได้แก่ ลมฟ้าอากาศ โดยเฉพาะฤดูกาล ปริมาณของฝนที่ตกในปีหนึ่ง ๆ และระยะเวลาที่มีฝนตก ถัดไปก็ได้แก่ ชนิด และลักษณะของดิน ซึ่งถ้าเป็นดินลึก อุดมสมบูรณ์ เก็บความชุ่มชื้นไว้ได้ดี ก็อาจทำให้ชนิดป่าที่ขึ้นอยู่ แตกต่างจากป่าที่ขึ้นในดินตื้น แห้งแล้ง หรือไม่อุดมสมบูรณ์ และไม่สามารถรักษาความชุ่มชื้นไว้ในฤดูแล้งได้ ทั้งนี้จะเห็นได้จากป่าไม้ในท้องถิ่นที่มีฤดูแล้ง แยกจากฤดูฝนอย่างแจ้งชัด เช่น ในภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย ความสูงเหนือระดับน้ำทะเลก็เป็นองค์ประกอบที่สำคัญอีกประการหนึ่ง ที่ทำให้ชนิดป่าเปลี่ยนจากป่าที่ผลัดใบไปเป็นป่าไม้ไม่ผลัดใบ หรือป่าดงดิบ นอกจากองค์ประกอบดังกล่าวแล้ว ความแตกต่างกันในเรื่องอุณหภูมิและความชื้นสัมพัทธ์ (relative humidity) ในท้องถิ่นต่าง ๆ ทำ
ให้ชนิดของป่าที่มีอยู่แตกต่างกันไปได้เช่นกัน
