ความรู้ เกร็ดความรู้ สารานุกรม สารานุกรมออนไลน์ ความรู้รอบตัว ความรู้ทั่วไป พจนานุกรม เกมส์ เพลงใหม่ เพลง

การพัฒนาชนบท, การพัฒนาชนบท หมายถึง, การพัฒนาชนบท คือ, การพัฒนาชนบท ความหมาย, การพัฒนาชนบท คืออะไร
| เปิดอ่าน 0 | ความคิดเห็น 0
การพัฒนาชนบท

          ชนบทนอกจากจะเป็นที่รวมของเกษตรกรซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศแล้ว  ยังเป็นแหล่งผลิตและเป็นตลาดรองรับการขยายตัวของความเจริญเติบโตในภาคเศรษฐกิจสาขาอื่น  ด้วยเหตุนี้ชนบทจึงเป็นรากฐานแห่งความเจริญและความมั่นคงของชาติ  ปัญหาที่เกิดขึ้นกับชนบทจึงเป็นปัญหาที่มีผลกระทบโยงใยถึงทุกส่วนของสังคม
          การพัฒนาชนบทเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับคนจำนวนมาก ในสภาพแวดล้อมที่มีการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมอย่างรวดเร็ว จึงประสบอุปสรรคและข้อขัดข้อง ทำให้ไม่สามารถแก้ไขปัญหาต่างๆ ให้ลุล่วงลงได้โดยง่าย 
          ปัญหาของชนบทไทยนั้นมีมากมายหลายด้าน มีลักษณะแตกต่างกันไปในแต่ละภูมิภาคแต่ละท้องถิ่น อย่างไรก็ตาม โดยทั่วไปแล้วปัญหาสำคัญที่ชนบทส่วนใหญ่มีเหมือนๆ กัน คือ ปัญหาความยากจน และความล้าหลังทางเศรษฐกิจ ซึ่งมีผลต่อเนื่องไปถึงความเสื่อมโทรมในคุณภาพชีวิตวงจรของปัญหาดังกล่าวหมุนเวียนต่อเนื่องมาเป็นเวลานานและเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ชาวชนบทไม่สามารถพัฒนาเพื่อพึ่งตนเองได้อย่างแท้จริง
          ปัญหาหลักของชาวชนบทคือ  การขาดแคลนความรู้ความสามารถในเรื่องพื้นฐานที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตของตนเอง  โดยเฉพาะอย่างยิ่งการขาดความรู้เกี่ยวกับการทำการเกษตรอย่างมีหลักวิชา และการปรับปรุงรักษาคุณภาพ ปัจจัยการผลิตที่สำคัญ เช่น ที่ดิน ในขณะที่ธรรมชาติแวดล้อมที่มีผลต่อการผลิตทางการเกษตรไม่ว่าจะเป็นแหล่งน้ำ ป่าไม้ ฯลฯ ต่างก็มีสภาพเสื่อมโทรมลงตลอดเวลา   เป็นผลให้การพัฒนาชนบทที่ผ่านมาไม่บรรลุผลตามเป้าหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพมากนัก          การดำเนินการพัฒนาชนบทตามแนวพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช  ที่เป็นโครงการต่างๆ นั้น มีเป้าหมายสุดท้ายคือความสงบสุขมั่นคงของชาติเป็นสำคัญ เช่นกัน  แต่มีลักษณะการดำเนินงานและกลวิธีที่อาจแตกต่างกันบ้าง  ซึ่งอาจแยกแยะแนวพระราชดำริของพระองค์ได้เป็น ๓ ลักษณะกว้างๆ ดังนี้
          ๑. โครงการที่มีลักษณะการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า (ระยะสั้น)
          ๒. โครงการที่มีลักษณะการแก้ไขปัญหาหลักของชาติ (ระยะยาว)
          ๓. โครงการที่มีลักษณะเป็นการศึกษาค้นคว้า ทดลอง และวิจัย เพื่อการพัฒนา

          ๑. โครงการที่มีลักษณะการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า
          โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำรินั้น ส่วนใหญ่จะเน้นการช่วยเหลือแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าที่ประชาชนเผชิญอยู่เป็นลำดับแรกก่อนถึงแม้ว่าอาจจะมีข้อโต้แย้งทางวิชาการว่า  มิได้เป็นการแก้ไขปัญหารากฐาน หรือปัญหาโครงสร้างในเรื่องนี้ทรงมีพระราชดำรัสเกี่ยวกับแนวความคิดที่จะต้องแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าก่อนดังนี้
          "...ถ้าปวดหัวก็คิดอะไรไม่ออก...ต้องแก้ไขปวดหัวนี้ก่อน...มันไม่ได้แก้อาการจริง แต่ต้องแก้ปวดหัวก่อน  เพื่อจะให้อยู่ในสภาพที่จะคิดได้..."
          นอกจากนั้น  ในจุดที่จำเป็นต้องแก้ไขอย่างรีบด่วน  ซึ่งประชาชนไม่สามารถรอได้   พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ก็ทรงมีแนวพระราชดำริชัดเจนอีกว่า "เราต้องถือจิตวิทยา ต้องไปเร็วที่สุด" ตัวอย่างที่ชัดเจนคือ กรณี ๗  หมู่บ้านในพื้นที่กิ่งอำเภอเต่างอย  จังหวัดสกลนคร ซึ่งเป็นพื้นที่ยากจนในเขตอิทธิพลของผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ ขบวนการพัฒนาของรัฐยังเข้าไปไม่ถึง เนื่องจากปัญหาด้านการจัดลำดับความสำคัญของโครงการของรัฐ  ภายหลังจากที่มีโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริเข้าไปดำเนินการแก้ปัญหาในพื้นที่เหล่านั้นแล้ว  ปัญหาความมั่นคงที่เคยมีอยู่ก็ลดน้อยลง และหมดสิ้นไปในที่สุดนอกจากนี้  หลักจิตวิทยาและแนวทางที่มุ่งแก้ปัญหาเฉพาะหน้าให้ประชาชนยังเห็นได้จากกรณีของโครงการแพทย์หลวงและแพทย์พระราชทาน ซึ่งเริ่มในพ.ศ. ๒๕๐๘ ตลอดจนโครงการธนาคารข้าวและธนาคารโค-กระบือ การพัฒนาแหล่งน้ำขนาดเล็กเพื่อการอุปโภคบริโภค และโครงการฝนหลวง เป็นต้น
          อนึ่ง  ตามแนวพระราชดำริที่ทรงถือหลักจิตวิทยาว่า  "ต้องไปเร็วที่สุด" ด้วยนั้น มิใช่แต่เป็นเรื่องโครงการเร่งด่วนเพื่อแก้ปัญหาเฉพาะหน้าเท่านั้น ยังรวมถึงโครงการอื่นๆ ที่ช่วยแก้ปัญหาที่จะขยายวงลุกลามต่อไปได้ง่าย ซึ่งจะ  "ต้องไปเร็วที่สุด"  เพื่อเป็นการตัดไฟแต่ต้นลมด้วยนอกจากนี้ ยังทรงมีหลักในการพิจารณาบางกรณีด้วยว่า  โครงการเมื่อเริ่มแรกอาจจะดูว่ามีราคาแพง  แต่ถ้ารีบทำให้เสร็จโดยเร็ว ผลประโยชน์จากโครงการนั้นก็จะได้รับเร็ว ซึ่งเมื่อวิเคราะห์คำนวณตามหลักวิชาการแล้ว ผลที่ได้รับนั้นจะคุ้มค่าในที่สุด แต่ในบางกรณี ก็ไม่อาจวิเคราะห์   ความคุ้มค่าของโครงการได้อย่างชัดเจน   ดังเช่นกรณีที่เกี่ยวกับโครงการที่ต้องใช้หลักสังคมจิตวิทยาหรือหลักรัฐศาสตร์เป็นปัจจัยในการตัดสินใจแทนหลักเศรษฐศาสตร์ เป็นต้น ซึ่งในกรณีนี้ก็จะทรงใช้วิธี "ใช้จ่ายให้เกิดผลประโยชน์แและประสิทธิภาพสูงสุด" เพื่อที่จะก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดด้วยการประหยัดอยู่ตลอดเวลานั่นเอง

          ๒. โครงการที่มีลักษณะการแก้ไขปัญหาหลัก
          โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริส่วนใหญ่ มีเป้าหมายมุ่งตรงต่อการแก้ไขปัญหาในชนบทแทบทั้งสิ้น  โดยเฉพาะชาวชนบทที่ยากจนอยู่ห่างไกล  ทุรกันดาร  หรืออยู่ในลำดับความสำคัญรอง  เมื่อพิจารณาในเชิงขีดความสามารถในการพัฒนาจากภาครัฐบาล การดำเนินการตามโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริที่มุ่งแก้ไขปัญหาหลักในชนบทดังกล่าวนี้ ส่วนสำคัญส่วนหนึ่งก็คือ โครงการพัฒนาแบบผสมผสานหรือสมบูรณ์แบบหรือโครงการพัฒนาแบบเบ็ดเสร็จ
          นับตั้งแต่แรกที่ทรงเริ่มมีพระราชดำริในการพัฒนาชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนในชนบท    โครงการพัฒนาแบบผสมผสานเป็นโครงการหนึ่งที่มีบทบาทอย่างมาก  เป็นเครื่องมือสำคัญต่อสู้กับปัญหาชนบท โดยเฉพาะความยากจนทั้งนี้เพราะทรงทราบดีว่าปัญหาความยากจนในชนบทนั้น  มิใช่แก้เหตุปัจจัยใดเพียงเหตุปัจจัยเดียวแล้ว  ความยากจนหรือปัญหาต่างๆ จะหมดไปแต่ต้องแก้เหตุปัจจัยหลายๆ ด้าน ซึ่งต้องการความเชี่ยวชาญในหลายสาขาวิชาร่วมกัน
          วัตถุประสงค์ที่สำคัญของการพัฒนาชนบทแบบผสมผสานนี้ คือการยกระดับมาตรฐานการครองชีพของชาวชนบท  หรือการช่วยเหลือเกษตรกรยากจนให้มีการกินดีอยู่ดี ที่เรียกกันว่ามีคุณภาพแห่งชีวิต
          เหตุที่ต้องมีการพัฒนาชนบทแบบผสมผสาน  ก็เพราะว่าการพัฒนาชนบทนั้นไม่อาจบรรลุวัตถุประสงค์ได้โดยมุ่งที่เป้าหมายใดเป้าหมายหนึ่งแต่อย่างเดียว  เช่น  เป้าหมายเพิ่มผลิตผลเป้าหมายการเพิ่มประสิทธิภาพขององค์กร เป้าหมายการขจัดความยากจน เป้าหมายการเสริมสร้างการพึ่งตนเองของชุมชน ฯลฯ การพัฒนาชนบทจะสำเร็จได้ต้องมีเป้าหมายอย่างน้อยทุกประการข้างต้น  เมื่อมีเป้าหมายหลายเป้าหมายการพัฒนาชนบทจึงเป็นเรื่องของสหวิทยาการซึ่งนักวิชาการและหน่วยราชการทุกสาขาจะต้องร่วมมือกับประชาชนซึ่งเป็นผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องมากที่สุด
         พระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จ-พระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช  ที่ทรงให้มีการจัด และพัฒนาที่ดินให้แก่เกษตรกรผู้ยากจนนั้น  เป็นต้นกำเนิดที่สำคัญของการพัฒนาชนบทแบบผสมผสานในประเทศไทย ทั้งนี้ เพราะโครงการมีความมุ่งหมายที่จะส่งเสริมให้ระดมสรรพกำลังของหน่วยราชการหลายๆ หน่วย  เข้าไปดำเนินการร่วมกันอย่างสมัครสมานและต่อเนื่อง เพื่อพัฒนาให้ชาวชนบทนั้น "พออยู่ พอกิน" ตามควรแก่อัตภาพ

          ๓. โครงการที่มีลักษณะเป็นการศึกษาค้นคว้า ทดลอง และวิจัย
          โครงการที่มีลักษณะเป็นการศึกษาค้นคว้า ทดลอง และวิจัยนี้ เป็นงานที่ทรงเริ่มอย่างจริงจังเพื่อพัฒนาชนบทมาไม่น้อยกว่า ๒๐ ปี ทั้งที่ทรงศึกษาภายในเขตพระราชฐานและนอกเขตพระราชฐาน  โดยเฉพาะการพัฒนาด้านการเกษตร   ซึ่งถือว่าเป็นรากฐานที่สำคัญของการพัฒนาสังคมไทยระยะยาว ความพยายามดังกล่าวนี้ เป็นการเตรียมพระองค์ในด้านข้อมูลและความรอบรู้ที่จะทรงนำไปประยุกต์แก้ไขปัญหา และเผยแพร่แก่เกษตรกรในชนบท  รวมทั้งเป็นการแสวงหาแนวทางการพัฒนาที่ถูกต้องและเหมาะสมกับสภาพสังคมไทย
          การศึกษาเพื่อการพัฒนาชนบทดังกล่าวนี้  ครอบคลุมทุกเรื่องที่มีความสำคัญต่อปัจจัยการผลิต เช่น น้ำ ดิน ความรู้ในเรื่องการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์  ทุน  และการตลาด นอกจากนี้ ยังเจาะลึกในรายละเอียดว่า ในแต่ละท้องถิ่นนั้นมีสภาพแวดล้อม  ความเป็นอยู่ของประชาชน  ขนบธรรมเนียมประเพณี  และวิธีการดำรงชีวิตที่ไม่เหมือนกัน ฉะนั้น การพัฒนาที่จะได้ผลสูงสุด คือ  การพัฒนาให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมของท้องถิ่นนั้นๆ  จึงทรงตั้งศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริขึ้นตามภูมิภาคต่างๆ เพื่อให้ทำการศึกษาค้นคว้า  ค้นหาปัญหาและแนวการพัฒนาให้สอดคล้องกับสภาพของภูมิภาคนั้นๆซึ่งศูนย์ฯ ดังกล่าวจะเป็นที่รวมของการพัฒนาต่างๆ ในทุกสาขาหลักที่จำเป็นของแต่ละภูมิภาคซึ่งพระองค์ทรงเรียกว่าเป็น  "สรุปผลของการพัฒนา" หรือ "พิพิธภัณฑ์ธรรมชาติที่มีชีวิต" ที่ประชาชนจะสามารถเข้าไปเรียนรู้เรื่องการพัฒนาต่างๆ  ที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตของตนได้ ตามความต้องการรวมทั้งยังทำหน้าที่ให้การบริการทางวิชาการแก่พื้นที่อื่นๆ ที่จะนำผลการศึกษาไปพัฒนา  เผยแพร่ต่อไปด้วย ซึ่งปัจจุบันศูนย์ฯ ดังกล่าวมีอยู่จำนวน ๖ ศูนย์ คือ
         ๑. ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอพนมสารคามจังหวัดฉะเชิงเทรา
         ๒. ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอท่าใหม่จังหวัดจันทบุรี
         ๓. ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทรายอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี
         ๔. ศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพานอันเนื่องมาจากพระราชดำริ  อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร
         ๕. ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้อยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอดอยสะเก็ดจังหวัดเชียงใหม่
         ๖. ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอเมือง จังหวัดนราธิวาส

การพัฒนาชนบท, การพัฒนาชนบท หมายถึง, การพัฒนาชนบท คือ, การพัฒนาชนบท ความหมาย, การพัฒนาชนบท คืออะไร

ร่วมเป็นแฟนเพจเรา บน Facebook..ได้ที่นี่เลย!!

บทความอื่น ของสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ เล่มที่ 12

สารานุกรมเล่มอื่นๆ

คำยอดฮิต

Sanook.commenu