ใน พ.ศ. ๒๕๒๐ องค์การอนามัยโลก ได้มีการประชุมคณะกรรมการใหญ่และกำหนดนโยบายที่แน่ชัดว่า ภายใน ๒๐ ปี ข้างหน้า ประชาชนทุกคนในโลก โดยเฉพาะในประเทศด้อยพัฒนา ควรมีสิทธิเท่าเทียมกันในเรื่องสุขภาพอนามัยที่ดีของตนเอง
กลวิธีที่เชื่อว่าจะบันดาลให้เกิดผลดังกล่าวได้ คือ การสาธารณสุขมูลฐาน กระทรวงสาธารณสุขจึงได้นำกลวิธีนี้กำหนดไว้ในแผนพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๔ (๒๕๒๐-๒๕๒๔) ขณะนี้มีการร่วมมือกันอย่างจริงจังระหว่าง ๔ กระทรวงหลัก คือ กระทรวงมหาดไทยกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กระทรวงศึกษาธิการ และกระทรวงสาธารณสุข เพื่อการพัฒนาชุมชนโดยมีการสาธารณสุขมูลฐานเป็นเครื่องมือหลักที่สำคัญ
มีเหตุปัจจัยประจวบเหมาะหลายประการที่ก่อให้เกิดการพัฒนาชุมชนขึ้นได้อย่างกว้างขวางดังกล่าว แต่เหตุที่สำคัญที่สุดซึ่งเป็นที่ยอมรับกันทั่วไปคือ การที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ทรงสนพระทัยและปฏิบัติอย่างจริงจังมาเป็นเวลาช้านาน ได้ทรงสละเวลาออกไปในชนบทและถิ่นทุรกันดาร เพื่อทรงสอดส่องดูแล เยี่ยมเยียน และแนะนำ สิ่งที่ทรงทำเป็นหัวใจของการสาธารณสุขมูลฐานก่อนที่จะมีการใช้คำนี้กัน สิ่งเหล่านี้เป็นแรงดลใจให้ทางราชการ รัฐบาล และฝ่ายอื่นๆ สนใจเรื่องนี้อย่างจริงจัง จนเกิดความเห็นพ้อง และมีนโยบายทางการเมืองเปิดโอกาสให้มีการพัฒนาชุมชนดังกล่าว
การสาธารณสุขมูลฐาน จำเป็นต้องได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนจากการแพทย์และการสาธารณสุขระดับอื่น ซึ่งต้องเชื่อมโยงพึ่งพากันเช่น การสนับสนุนในทางวิชาการ เทคโนโลยี การพัฒนากำลังคน การศึกษาวิจัย และการรับการส่งต่อผู้ป่วยที่มีปัญหายากเกินความสามารถของชุมชน โครงการตามพระราชประสงค์ในปัจจุบันมีบทบาทอย่างสูงต่อการสร้างความเข้มแข็งให้ชุมชนสามารถก้าวไปสู่จุดหมายตามแนวทางการพัฒนา ซึ่งอาจพิจารณาได้เป็น ๓ ประการดังนี้
๑. ทางด้านสุขภาพอนามัย ซึ่งเป็นผลที่ได้รับได้โดยตรงจะช่วยแก้ปัญหาการเจ็บป่วย หรือทุพพลภาพได้เป็นจำนวนมากในปีหนึ่งๆ จำนวนราษฎรทั้งหมดหรือเกือบทั้งหมดที่ได้รับพระราชทานพระมหากรุณาธิคุณในการบำบัดรักษาจากหน่วยแพทย์พระราชทานนั้น เป็นชาวชนบทผู้ยากจน หรือเป็นเกษตรกร ซึ่งเป็นประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศ
๒. ทางด้านเศรษฐกิจ ราษฎรเจ็บป่วยเมื่อได้รับการบำบัดรักษาให้มีสุขภาพพลานามัยที่ดีแล้วก็สามารถประกอบอาชีพได้ เกิดผลิตผลมีรายได้มาเลี้ยงครอบครัว เศรษฐกิจของแต่ละครอบครัวดีขึ้น ทำให้เศรษฐกิจส่วนรวมของสังคมดีขึ้นด้วย
๓. ทางด้านสังคมจิตวิทยา ราษฎรผู้เจ็บป่วยได้รับความช่วยเหลือให้พ้นจากความทุกข์ทรมาน มีสุขภาพแข็งแรง หรือผู้ทุพพลภาพพิการก็ได้รับการแก้ไขจนสามารถเข้าสังคมกับคนทั่วไปได้บุคคลเหล่านี้กระจัดกระจายอยู่ทั่วประเทศย่อมก่อให้เกิดสายใยเชื่อมโยงความรักความสามัคคีของชนในชาติ โดยมีองค์พระประมุขของชาติเป็นศูนย์รวมแห่งสายใยนั้น
