ความประสงค์ในการสร้างจารึก แม้จะมิได้ตั้งใจบันทึกเหตุการณ์สำคัญของสังคมหรือเรื่องราวของบ้านเมือง ซึ่งเป็นเนื้อหาสาระที่นักประวัติศาสตร์ต้องการ แต่จารึกเป็นเอกสารที่บันทึกเรื่องราวตามความเป็นจริงโดยนักประวัติศาสตร์ ไม่อาจปฏิเสธว่าจารึกเป็นหลักฐานข้อมูลขั้นต้น ที่ใช้ศึกษาค้นคว้าเรื่องราวของสังคมในอดีตได้ โดยเลือกศึกษาเนื้อหาบางส่วนตามเป้าหมายที่ต้องการ ทั้งนี้เพราะผู้สร้างจารึกมีวัตถุประสงค์ในการสร้างไม่จำกัดเรื่องราวที่จะบันทึก เพียงแต่เน้นเฉพาะกิจกรรมส่วนบุคคลเท่านั้น ด้วยเหตุนี้จึงสรุปได้ว่าการสร้างจารึกมีวัตถุประสงค์ดังนี้คือ
๑. เพื่อเป็นกิตติกรรมประกาศ เช่น จารึกปากน้ำมูล จังหวัดอุบลราชาธานี เนื้อความในจารึกกล่าวถึงพระเจ้าจิตรเสน ทรงสร้างรูปเคารพไว้ในสถานที่ต่าง ๆ ตามคตินิยมของลัทธิไศวนิกาย เพื่อเป็นเครื่องหมายแห่งชัยชนะของพระองค์ ภายหลังเมื่อเสวยราชย์แล้วได้เฉลิมพระนามว่า พระเจ้ามเหนทรวรมัน
๒. เพื่อให้ความรู้ทางศาสนาและสอนธรรม เช่น จารึกวัดศรีชุม จังหวัดสุโขทัย เนื้อความในจารึกกล่าวถึงประวัติส่วนตัวของสมเด็จพระมหาเถรศรีศรัทธา เมื่อยังเป็นฆราวาสทรงเป็นผู้มีความสามารถสูงส่งด้วยศิลปวิทยาการต่าง ๆ ต่อมาทรงเบื่อหน่ายในฆราวาสวิสัย มีศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาจึงออกผนวชได้บำเพ็ญกุศลสร้างถาวรวัตถุต่าง ๆ ไว้กับพระพุทธศาสนาเป็นจำนวนมาก
๓. เพื่อบันทึกประวัติเรื่องราวและเหตุการณ์ต่าง ๆ เช่น จารึกสต๊กก๊อกธม จังหวัดปราจีนบุรี เนื้อความในจารึกกล่าวถึงพระเจ้าอาทิตยวรมันที่ ๒ ทรงปฏิสังขรณ์ปราสาทสต๊กก๊อกธมแห่งนี้ ทั้งยังได้บันทึกประวัติการสืบสายสกุลของพราหมณ์ปุโรหิตประจำราชสำนักกษัตริย์กัมพูชาไว้ด้วย
