โครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริ - อ่านสารานุกรมไทย

          จากหลักการดังกล่าว จะขอยกตัวอย่างการพัฒนาเกษตรกรรมเฉพาะพื้นที่ ตามโครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เพื่อให้เห็นลักษณะการดำเนินงานการพัฒนาได้อย่างชัดเจน คือ          ในเขตอำเภอชะอำ   จังหวัดเพชรบุรีมีพื้นที่ซึ่งเกิดจากการบุกรุกทำลายป่าเพื่อขยายพื้นที่การเพาะปลูกของเกษตรกรเพราะสาเหตุจากการไร้ที่ทำกิน ปัญหาการเช่าที่ดิน และปัญหาเกี่ยวกับกรรมสิทธิ์ที่ดิน ก่อให้เกิดความไม่สมดุลของสภาพธรรมชาติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จึงได้มีพระราชดำริที่จะศึกษาการพัฒนาป่าไม้ โดยการให้ราษฎรเข้ามามีส่วนร่วมในการปลูกป่า  และสามารถทำการเกษตรแบบต่างๆ  ควบคู่ไปกับการป่าไม้ซึ่งสามารถนำผลจากการ ศึกษาไปใช้ในการพัฒนาป่าไม้และการเกษตรในพื้นที่ใกล้เคียงได้

          ลักษณะภูมิประเทศของบริเวณห้วยทราย 
          ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทรายฯ    ตั้งอยู่ในพื้นที่ของพระราชนิเวศน์มฤคทายวัน  ตำบลห้วยทราย  อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี มีพื้นที่ประมาณ ๑๕,๘๘๐ ไร่ 
          ทิศเหนือ จรดห้วยทรายเหนือ และเขาเสวยกะปิ
          ทิศตะวันออก จรดคลองชลประทานสายหัวหิน
          ทิศตะวันตก จรดเขาสามพระยาและเขาเสวยกะปิ
          สภาพเดิมของพื้นที่ดังกล่าวเป็นป่าที่อุดมสมบูรณ์ สลับกับพื้นที่ภูเขาประมาณร้อยละ  ๒๐ ซึ่งทางด้านตะวันตกในพื้นที่ดังกล่าว เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่านานาชนิด โดยเฉพาะเนื้อทรายมีมากในพื้นที่นี้ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีพระบรมราชโองการฯ ให้ประกาศไว้เป็นที่อภัยทานแก่สัตว์นานาชนิดตั้งแต่  พ.ศ. ๒๔๖๗ ปัจจุบันราษฎรเข้าไปบุกรุกถากถางทำไร่สับปะรดเกือบเต็มพื้นที่ ทำให้ความสมบูรณ์ของพื้นที่ลดลง การชะล้างพังทลายของดินมีสูง   เป็นสาเหตุแห่งความแห้งแล้งและความเสื่อมโทรมในบริเวณดังกล่าว

          กิจกรรมที่สำคัญในการพัฒนาให้สอดคล้องกับสภาพพื้นที่  ได้แก่
          ๑. พัฒนาพื้นที่ของพระราชนิเวศน์มฤคทายวันเป็นศูนย์ศึกษาการพัฒนาด้านเกษตรกรรมเพื่อทดลองการใช้ระบบชลประทานที่เหมาะสมตลอดจนศึกษาการพัฒนาป่าไม้อเนกประสงค์
          ๒. จัดหาแหล่งน้ำพร้อมระบบส่งน้ำ เพื่อสนับสนุนการปลูกพืชเศรษฐกิจต่างๆ และการปลูกป่าไม้อเนกประสงค์
          ๓. สร้างแนวป้องกันไฟป่าโดยใช้ระบบเปียก เช่น แนวคูคลอง และพืชเศรษฐกิจสีเขียวตามแนวคูคลอง เพื่อเป็นการทดลองสำหรับใช้เป็นแนวป้องกันไฟไหม้ป่า
          ๔. จัดตั้งและพัฒนาหมู่บ้านโดยให้ชาวบ้านเข้ามามีส่วนร่วมในการดูแลรักษาป่าและได้ใช้ประโยชน์จากป่าไม้ เพื่อทำการอุตสาหกรรมเผาถ่าน ฯลฯ โดยจัดตั้งเป็นกลุ่ม และพัฒนากลุ่มให้สามารถบริหารงานด้วยตนเองต่อไป
          นอกจากกิจกรรมดังกล่าวแล้ว ยังได้ดำเนินการเกี่ยวกับงานศึกษาการพัฒนาปศุสัตว์และทุ่งหญ้า งานศึกษาทดลองวิชาการเกษตร งานศึกษาการพัฒนาด้านอุตสาหกรรมผลิตผลจากป่างานศึกษาการพัฒนาสมุนไพร และงานศึกษาการพัฒนาองค์กรประชาชน