โครงการชลประทาน - อ่านสารานุกรมไทย

          กิจการชลประทานทุกแห่งมักจะประกอบด้วยงานจัดหาน้ำให้มีจำนวนเพียงพอกับความต้องการ  งานยกระดับน้ำให้สูงพอที่จะส่งต่อไปยังพื้นที่เพาะปลูกให้ได้อย่างทั่วถึง  และงานระบบการนำน้ำหรือส่งน้ำไปสู่พื้นที่เพาะปลูกทุกแห่งที่ต้องการ  โดยงานจัดหาน้ำกับงานยกระดับน้ำอาจต้องจัดทำร่วมกัน หรือจัดทำเพียงอย่างใดอย่างหนึ่งก็ได้ตามความเหมาะสม

          กิจการชลประทานที่จัดสร้างขึ้น   โดยประกอบด้วยงานด้านต่างๆ ตลอดจนพื้นที่ทั้งหมดที่มีโอกาสได้รับน้ำเพื่อทำการเพาะปลูกนั้น  รวมเรียกว่า  "โครงการชลประทาน"

          พื้นที่ในเขตโครงการชลประทาน  ส่วนที่ได้รับน้ำจากระบบส่งน้ำ  และสามารถนำน้ำไปใช้เป็นประโยชน์เพื่อการเพาะปลูกได้ เรียกว่า "พื้นที่ชลประทาน"

          น้ำที่ส่งให้พื้นที่เพาะปลูกด้วยระบบส่งน้ำ เรียกว่า "น้ำชลประทาน"

          โครงการชลประทานแต่ละแห่ง    มักจะมีขอบเขตและความมากน้อยของงานแตกต่างกันไป กล่าวคือ


          บางโครงการอาจจะมีพื้นที่ชลประทานจำนวนเล็กน้อยโดยกิจการชลประทานที่จัดทำขึ้นจะมีขนาดเล็ก รวมทั้งวิธีการชลประทานก็เป็นแบบง่ายๆ   เป็นต้นว่าอาจใช้เพียงระหัดหรือเครื่องสูบน้ำขนาดเล็กยกน้ำ  หรือสูบน้ำจากแม่น้ำลำคลองขึ้นมาแล้วปล่อยให้ไหลไปตามคูส่งน้ำจนถึงแปลงเพาะปลูกตามที่ต้องการ

          บางโครงการที่มีพื้นที่ชลประทานขนาดใหญ่ ซึ่งต้องสร้างกิจการชลประทานอันประกอบด้วยอาคารและอุปกรณ์ต่างๆเป็นจำนวนมาก ทำให้มีระบบงานที่ยุ่งยากซับซ้อน รวมทั้งต้องใช้เงินในการก่อสร้าง ตลอดจนการบำรุงรักษาเป็นจำนวนมากด้วย