เครื่องคอมพิวเตอร์ประกอบด้วยตัวเครื่องคีย์บอร์ด จอภาพ เมาส์ ลำโพง ฯลฯ ส่วนประกอบเหล่านี้ไม่สามารถทำงานได้เลย หากขาดชุดคำสั่งงานที่จะสั่งให้เครื่องทำงาน ชุดคำสั่งงาน ดังกล่าวเรียกว่า "ซอฟต์แวร์"
ซอฟต์แวร์ที่ทำหน้าที่จัดการและควบคุมการทำงานของเครื่องคอมพิวเตอร์ให้เป็นไปตามที่ผู้ใช้ต้องการ เรียกว่า "ระบบปฏิบัติการ" หรือ"Operating System"
หน้าที่ของระบบปฏิบัติการที่สำคัญ คือ การจัดแบ่งทรัพยากร (Allocation and Assignment) การกำหนดตารางการทำงาน (Scheduling) และการตรวจสอบการทำงาน (Monitoring)
การรจัดแบ่งทรัพยากร หมายถึง ระบบปฏิบัติการจะจัดสรรทรัพยากรที่เครื่องคอมพิวเตอร์แต่ละเครื่องมีอยู่ให้แก่ระบบการทำงานต่างๆ ในการประมวลผลคำสั่งงาน โดยจัดสรรเนื้อที่ในหน่วยความจำหลักให้แก่ข้อมูล โปรแกรม และควบคุมการทำงานของอุปกรณ์ที่ต่ออยู่กับคอมพิวเตอร์ เช่น เครื่องพิมพ์ อุปกรณ์โทรคมนาคมที่ต่อพ่วง เป็นต้น
การกำหนดตารางการทำงาน หมายถึง ระบบปฏิบัติการจะเป็นผู้คอยกำหนดลำดับการทำงานให้แก่งานต่างๆ ที่ส่งเข้ามาให้หน่วยประมวลผลกลางของเครื่องคอมพิวเตอร์ประมวลผลในวลาเดียวกัน ตัวอย่างเช่น ในขณะที่โปรแกรม หนึ่งกำลังทำงาน ระบบปฏิบัติการก็จะเป็นผู้คอยจัดตารางการใช้อุปกรณ์นำข้อมูลเข้า เช่นคีย์บอร์ดและการแสดงผลลัพธ์ เช่น จอภาพ
เป็นต้น
การตรวจสอบการทำงาน หมายถึง ระบบปฏิบัติการจะเป็นผู้คอยตรวจสอบกิจกรรมต่างๆ ที่ดำเนินอยู่ในระบบ โดยจะเก็บรายการที่แต่ละงานทำอยู่ รายการใช้งานที่กำลังประมวลผลอยู่
และรายการที่กำลังเข้าสู่ระบบโดยไม่ได้รับอนุญาต
ระบบปฏิบัติการมีหลายประเภท ซึ่งจะขึ้นอยู่กับขนาดของเครื่องคอมพิวเตอร์และวัตถุประสงค์ของการใช้งาน เครื่องคอมพิวเตอร์ขนาดใหญ่ เช่น เมนเฟรม (Mainframe) หรือมินิคอมพิวเตอร์(Minicomputer) มักจะใช้ระบบปฏิบัติการยูนิกซ์ เครื่องคอมพิวเตอร์แมคอินทอชใช้ระบบปฏิบัติการดอส (Dos) ระบบปฏิบัติการวินโดวส์ ๙๕ (Windows 95) ระบบปฏิบัติการวินโดวส์ ๙๘
(Windows 98) หรือระบบปฏิบัติการลินุกซ์ (Linux)
