Pink bollworm, Family Gelechidae Order Lepidoptera
ถิ่นแพร่ระบาด
แพร่ระบาดทั่วทุกประเทศที่มีการปลูกฝ้าย
ลักษณะของแมลง
ไข่ มีลักษณะยาวรี ยาวประมาณ ๐.๕ มิลลิเมตร กว้าง ๐.๒๕ มิลลิเมตร ไข่ใหม่ ๆ มีสีขาวแล้วเปลี่ยน เป็นสีส้มอมแดงก่อนจะฟัก
หนอน มี ๔ ระยะ หนอนออกใหม่ ๆ สีเหลือง หัวสีน้ำตาลแก่ แล้วตัวจะเปลี่ยนเป็นสีขาวนวล และหัวสีน้ำตาลดำ ในระยะที่ ๓ จะเห็นแถบสีชมพูทุกปล้อง ทั้งส่วนบนและข้าง ๆ ส่วนหนอนที่กินของเน่า เช่น ดอกร่วง จะไม่มีสีชมพู หนอนโตเต็มที่ จะยาวประมาณ ๑๐-๑๒ หรือ อาจถึง ๑๕ มิลลิเมตร
ดักแด้ ยาว ๗-๑๐ มิลลิเมตร กว้าง ๒.๕-๓ มิลลิเมตร สีน้ำตาล ผิวปกคลุมด้วยขน เมื่อดูด้วยกล้องขยาย ส่วนท้ายจะมีตะขอยื่นออกมารอบ ๆ ขนเป็นรูปตะขอ
ตัวแก่ ผีเสื้อขนาดเล็กยาวประมาณ ๘-๙ มิลลิเมตร ปีกเมื่อกางกว้าง ๑๕-๒๐ มิลลิเมตร สีน้ำตาลปนเทา มีลายและจุดดำอยู่ทั่วตัว ปลายปีกคู่หน้าและรอบปีกคู่หลังมีขนขาวเป็นพู่สีเทา
ชีวประวัติและนิสัย
แมลงวางไข่ใบเดียว หรือบางครั้งเป็นกลุ่มเล็ก ๆ บนส่วนต่างๆ ของพืช เช่น ก้านใบ ก้านดอก ปลายของตา ใต้ใบระหว่างเส้นใบ ตาดอก และใบเลี้ยงของสมอ
หนอนที่เพิ่งฟักจะเสาะหาตาดอกหรือสมอที่ใกล้ที่สุด เพื่อจะฝังตัวลงในสมอ โดยเจาะเข้าที่ฐานของสมอ เกิดเป็นรูเล็กๆ แลเห็นได้ยาก ตลอดชีวิตหนอน จะอยู่ในปี้หรือสมอเดียว นอกจากดอกร่วงมันจะไปเจาะดอกอื่น ในดอกมักจะพบหนอนชักใยยึดกลีบดอกไว้ไม่ให้ดอกบาน เรียกดอกเช่นนี้ว่า โรเซตต์ (rosette) เมื่อคลี่ออกจะพบหนอนกัดกินเกสรดอกอยู่หรือเจาะลงไปกินรังไข่ ในสมอขนาดโตหนอนจะกินเมล็ดอ่อน
หนอนตัวโตเต็มที่จะเจาะสมอเป็นรูกลมขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง ๒ มิลลิเมตร ผ่านเปลือกสมอและทิ้งตัวลงดิน เข้าดักแด้ตามเศษพืชแห้ง หรืออาจะเข้าดักแด้ในเส้นใยฝ้าย ถ้าสมอแตกก่อนที่หนอนจะลงดิน การเข้าดักแด้ หนอนจะทำรังด้วยใยบางๆ หุ้ม ดักแด้ในบางกรณีหนอนเต็มวัยจะพัก (diapause) ตัว โดยหนอนจะทำรังแน่นหนาแล้วหนอนจะพักนิ่ง ไม่กินอาหารและไม่เข้าดักแด้ เป็นเวลา ๒-๓ สัปดาห์ถึงหลายๆ เดือน อาจกว่า ๖ เดือน จึงเข้าดักแด้ การพักตัวเกิดขึ้นกับหนอนที่กินสมอแก่ คือ ขณะที่หนอนโตเต็มที่และเมล็ดฝ้ายแก่พร้อมกัน ที่ที่หนอนพักตัวธรรมดามักอยู่ในเปลือกเมล็ด หนอนเจาะเข้าในเมล็ดแล้วมักปิดด้วยเส้นใย หนอนพักตัวนี้จะติดมากับปุยฝ้ายที่เก็บเกี่ยวแล้วจากไร่ เข้าดักแด้ออกเป็นตัวในโกดังเก็บฝ้าย
ชีพจักร
ตัวเมียตัวหนึ่งวางไข่ ๑๒๐-๓๖๙ ฟอง เฉลี่ย ๒๕๔ ฟอง
ระยะไข่ ๕ วัน
ระยะหนอน ๑๒ วัน
ระยะก่อนเข้าดักแด้และเข้าดักแด้ ๑๑ วัน
ผีเสื้ออาจอยู่ในโกดังฝ้าย ๑๐-๒๐ วัน
พืชอาศัย
กระเจี๊ยบ ปอแก้ว
ลักษณะการทำลายและความเสียหาย
ตาดอกและดอก เมื่อถูกหนอนเจาะกินจะร่วง สมอถูกทำลาย ความเสียหายที่ได้รับจะมากหรือน้อยขึ้น อยู่กับขนาดของสมอและจำนวนหนอน ซึ่งบางครั้งพบถึง ๘ ตัวในสมอเดียว ถ้าสมอยังเล็กเนื้อข้างในอาจะถูกทำลายหมด แต่ถ้าสมอโตอาจถูกทำลายบางส่วนเท่านั้น หนอนจะทำทางเดินระหว่างเมล็ดในสมอฝ้าย เมื่อผ่าออกดูจะเห็นได้ชัด
ในบ้านเราหนอนชนิดนี้พบบ้างเพียงเล็กน้อยในต้นฤดูฝ้าย แต่จะเพิ่มการระบาดเมื่อหมดฝน หรือตอนที่ฝ้ายเริ่มแตกปุยแล้ว ความเสียหายจึงไม่ค่อยรุนแรงนัก
