บทร้อยกรองที่นำมาเสนอให้ดูเป็นตัวอย่างในส่วนเด็กเล็กนั้น แต่งคำเป็นคำ
๑) "หน้าร้อน" แต่งเป็น กาพย์ยานี ๑๑
๒) "เล่นลม" แต่งเป็น วิชชุมมาลาฉันท์
๓) "สายรุ้ง" แต่งเป็น กลอนแปด
๔) "บัวไม่ช้ำเมื่อน้ำท่วม" แต่งเป็น โคลงสี่สุภาพ
คำประพันธ์ที่อยู่ในตำราฉันทลักษณ์ยังมีอีกมาก จำแนกเป็นประเภทใหญ่ ๆได้ ๕ ประเภท คือ
๑. กาพย์ แบ่งเป็น กาพย์ยานี กาพย์ฉบัง กาพย์สุรางคนางค์ กาพย์ขับไม้
๒. กลอน แบ่งเป็น กลอนแปดและกลอนหก ซึ่งจัดเป็นกลอนสุภาพ นอก-จากนั้นกลอนยังมีรูปแบบอื่น ๆ ได้อีกหลายรูปแบบคือ นำไปแต่งเป็นดอกสร้อย สักวาเพลงยาว เสภา นิราศ กลอนบทละคร กลอนเพลงพื้นบ้าน และกลอนกลบทต่าง ๆ
๓. โคลง แบ่งเป็น โคลงสอง โคลงสาม โคลงสี่ ซึ่งอาจแต่งเป็นโคลงสุภาพหรือโคลงดั้นก็ได้ นอกจากเป็นโคลงธรรมดาแล้ว ยังแต่งเป็นโคลงกระทู้ และโคลงกลอักษรได้อีกหลายแบบ
๔. ฉันท์ แบ่งเป็นหลายชนิด เช่น วิชชุมมาลาฉันท์ มาณวกฉันท์ อินทร-วิเชียรฉันท์ ภุชงคประยาตฉันท์ อีทิสังฉันท์ วสันตดิลกฉันท์ สาลินีฉันท์ฯลฯ ล้วนแต่มีชื่อไพเราะ ๆ ทั้งนั้น
๕. ร่าย แบ่งเป็นร่ายสั้นและร่ายยาว ร่ายสั้นนั้นมีทั้งร่ายสุภาพและร่ายดั้น
นอกจากคำประพันธ์ประเภทใหญ่ ๆ ที่กล่าวข้างต้น ยังมีประเภทย่อยที่ประสมคำประพันธ์ต่างชนิดเข้าด้วยกันอีกหลายแบบ เช่น
กาพย์ห่อโคลง แต่งกาพย์ยานี ๑ บท สลับกับโคลงสี่สุภาพ ๑ บท
กาพย์ห่อโคลงเห่เรือ แต่งโคลงสี่สุภาพนำ ๑ บท แล้วแต่งกาพย์ยานีตามอีกหลายบทจนจบความ ดังตัวอย่าง
ลิลิต มักแต่งเป็นเรื่องยาว มีร่ายสุภาพสลับกับโคลงสอง โคลงสาม โคลงสี่ตัวอย่างลิลิตที่มีชื่อเสียง เช่น ลิลิตพระลอ ลิลิตตะเลงพ่าย ลิลิตนิทราชาคริต
การที่ไทยเรามีร้อยกรองหลายหลากมากชนิดไว้เป็นสมบัติประจำชาติเช่นนี้นับเป็นสิ่งที่น่าภูมิใจ จึงเป็นการสมควรที่เยาวชนไทยจะสนใจ "ศึกษา" ให้รู้จริงและ"รักษา" ไว้ให้ดี เพื่อว่าฉันทลักษณ์ไทยจะได้ดำรงอยู่เป็นแบบฉบับอันดีงามสำหรับเยาวชนรุ่นหลัง ๆ ต่อไปชั่วกาลนาน
