ในพระบรมราชูปถัมภ์ เมื่อวาตภัยและอุทกภัยเกิดขึ้นในจังหวัดภาคใต้ ใน พ.ศ. ๒๕๐๕ ปรากฏว่าราษฎรในตำบลแหลมตะลุมพุก จังหวัดนครศรีธรรมราช และบางแห่งในจังหวัดสุราษฎร์ธานีซึ่งอยู่ริมทะเลได้รับภัยอย่างหนัก สูญเสียทั้งชีวิตและทรัพย์สิน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงนำประชาชนให้ช่วยเหลือพี่น้องร่วมชาติผู้ประสบเคราะห์กรรมเหล่านั้น โดยได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถานีวิทยุ อ.ส. พระราชวังดุสิต ซึ่งเป็นสถานีวิทยุกระจายเสียงส่วนพระองค์ออกข่าวรับบริจาคเงินและสิ่งของ เพื่อช่วยเหลือเพื่อนร่วมชาติเป็นครั้งแรก ทำให้ประชาชนทั้งชาติ แม้กระทั่งชาวต่างประเทศตื่นตัวพากันบริจาคเงินและสิ่งของโดยเสด็จพระราชกุศลมากมายเฉพาะเงินสดได้รับประมาณ ๑๑ ล้านบาท หลังจากได้พระราชทานไปช่วยเหลือผู้ประสบภัยเหล่านั้นแล้ว ปรากฏว่าเงินที่ได้รับบริจาคนั้นยังเหลืออยู่อีกถึง ๓ ล้านบาท พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานให้จัดตั้งเป็น "มูลนิธิราชประชานุเคราะห์" ซึ่งหมายถึง มูลนิธิที่พระมหากษัตริย์และประชาชนร่วมกันจัดตั้งขึ้น มีวัตถุประสงค์ให้เป็นมูลนิธิที่ช่วยผู้ประสบสาธารณภัยทั่วประเทศโดยฉับพลันไม่ว่าภัยนั้นจะเกิดจากไฟไหม้ น้ำท่วม หรือพายุพัด และทรงรับมูลนิธิไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์
พระราชจริยาวัตรที่ทรงปฏิบัติในครั้งนั้น ได้ดึงดูดความสนใจของประชาชนทั้งประเทศมีผู้มีจิตศรัทธาบริจาคเงินและสิ่งของสมทบทุนมูลนิธิราชประชานุเคราะห์โดยเสด็จพระราชกุศลเป็นจำนวนมาก เงินทุนของมูลนิธิฯ ได้เพิ่มจาก ๓ ล้านบาท ในปีแรก เป็น ๑๒ ล้านบาท และได้มีผู้อาสาสมัครเสียสละเวลาเข้าไปรับการอบรมเพื่อสามารถช่วยเหลือผู้ประสบภัยในเวลาที่มูลนิธิฯ ต้องการถึง ๖๐๐ คน
