เป็นโรคที่ติดต่อได้รวดเร็วมาก มักจะพบว่ามีการระบาดอยู่เนืองๆเกือบทุกปี และเป็นได้กับบุคคลทุกกลุ่มอายุ
เชื้อต้นเหตุ เป็นเชื้อไวรัส ชื่อ ไวรัสไข้หวัดใหญ่ (influenza virus) ซึ่งมีอยู่ ๓ ชนิดใหญ่ๆ คือ เอ บี และซี ทั้ง ๓ ชนิดนี้เป็นไวรัสของกลุ่มออร์โทมิกโซไวรัส (orthomyxovirus group) เชื้อชนิดเอ เป็นต้นเหตุของการระบาดใหญ่ ซึ่งมีบ่อยครั้งระบาดไปได้ทั่วโลก การระบาดใหญ่ทั่วโลกมักเกิดขึ้นในทุกๆ รอบสิบปีเชื้อชนิดบี พบน้อยกว่าชนิดเอ และเป็นเชื้อที่ระบาดไปได้กว้างขวางน้อยกว่าชนิดเอ เชื้อชนิดซี มักจะระบาดประปราย เป็นการระบาดเฉพาะถิ่น นานๆ ครั้งจึงจะพบมีการระบาดเกิดขึ้น
ระยะฟักตัว ค่อนข้างสั้นมาก คือ เมื่อได้รับเชื้อเข้าไปเพียง ๒๔-๔๘ ชั่วโมงก็จะเกิดอาการของโรค
ลักษณะอาการ จะมีอาการไข้อย่างฉับพลันไข้จะสูงมาก (๓๙° - ๔๐°ซ.) และมักจะมีอาการหนาวหรือหนาวสั่นร่วมกัน มีอาการทั่วๆไปอย่างเด่นชัดอันได้แก่ รู้สึกไม่สบายมาก อ่อนเพลีย ปวดศีรษะเหงื่อออกมาก ปวดเมื่อยตามเนื้อตามตัว โดยเฉพาะที่หลังและขา เบื่ออาหาร มีหวัดน้ำมูกไหล เจ็บคอและไอแห้ง หน้าตาแดง
ผู้ป่วยจะเป็นไข้สูงอยู่เช่นนี้ ๒ - ๓ วัน หากไม่มีภาวะแทรกซ้อนใดๆ อาการก็จะเริ่มทุเลา ไข้จะลดลงแต่ผู้ป่วยจะยังคงอ่อนเพลียและไอต่อไปอีก ๒-๓ วัน
ถ้าหากไข้สูงลอย และมีอาการไอมากอยู่เกิน ๕ วัน ให้สงสัยว่าน่าจะมีภาวะแทรกซ้อน เช่น ปอดบวมได้ ภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ได้แก่ หลอดลมอักเสบไซนัสอักเสบ หูชั้นนอกและต่อมน้ำเหลืองบริเวณด้านข้างของคออักเสบ
การติดต่อ เชื้อโรคจะออกจากร่างกายผู้ป่วยทางเสมหะ น้ำลาย และน้ำมูก ในเสื้อผ้า ภาชนะ และของใช้ของผู้ป่วยอาจมีเชื้อโรคติดอยู่ได้ แต่การติดโรคนั้น จะติดโดยการสูดหายใจเอาเชื้อที่อยู่ในละออง ฝอยของเสมหะ น้ำมูก น้ำลาย หรือการไอ จามรดกันมากกว่า เมื่อผู้ป่วยเป็นโรคจะแพร่เชื้อออกไปให้ แก่ผู้อื่นได้ในระยะ ๒-๓ วันแรก ผู้ที่เคยเป็นไข้หวัดใหญ่แล้วจะเกิดภูมิต้านทานโรค และสามารถต้านทานต่อเชื้อไข้หวัดใหญ่ชนิดเดิมได้ แต่ปรากฏว่าเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ จะมีการดัดแปลงภายในตนเอง ทำให้เกิดพันธุ์ใหม่ๆ ได้อยู่เสมอๆ โดยเปลี่ยนจากเดิมไปมากบ้างน้อยบ้าง ดังนั้นภูมิต้านทานที่มีอยู่จึงมีไม่สมบูรณ์ผู้ที่มีภูมิต้านทานอยู่แล้วจะติดโรคจากเชื้อพันธุ์ใหม่ได้
การป้องกันและควบคุมโรค การป้องกันทั่วไป ได้แก่ เรื่องที่เกี่ยวกับอนามัยส่วนบุคคล เมื่อมีการระบาดของโรค จะต้องได้รับการพักผ่อนที่เพียงพอไม่ไปอยู่ในที่แออัด ไม่ไปอยู่ใกล้ผู้ที่เป็นโรค ไม่ใช้ของใช้ร่วมกัน การป้องกันเฉพาะ ได้แก่ การฉีดวัคซีนป้องกันโรค ซึ่งใช้กันแพร่หลายในหลายประเทศในประเทศไทย การฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ยังไม่เป็นที่ปฏิบัติกันโดยทั่วไป เพราะจะต้องใช้เชื้อไข้หวัดใหญ่พันธุ์ที่กำลังระบาดอยู่ในขณะนั้นมาผลิตเป็นวัคซีนวัคซีนมีทั้งชนิดเชื้อตาย และชนิดเชื้อเป็น เมื่อฉีดวัคซีนแล้ว จะมีภูมิคุ้มกันอยู่ได้ประมาณ ๑ ปี
