ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (constitutional monarchy) พระมหากษัตริย์จะทรงปกเกล้าฯ แต่มิได้ทรงปกครองกล่าวคือ พระมหากษัตริย์จะทรงเป็นประมุขปกเกล้าฯ เหล่าประชาแต่จะไม่มีพระราชดำริใดๆ ทางการเมือง และการบริหารราชการแผ่นดิน ซึ่งเป็นเรื่องการปกครองโดยตรง จะทรงทำตามคำแนะนำและยินยอขององค์กรทางการเมือง โดยเฉพาะคณะรัฐมนตรีหรือรัฐสภา เมื่อทรงทำตามคำแนะนำและยินยอมขององค์กรทางการเมืองก็ไม่ต้องทรงรับผิดชอบทางการเมือง แต่องค์กรทางการเมืองต้องรับผิดชอบแทน จึงมีหลักว่าพระมหากษัตริย์ไม่ทรงกระทำผิดใดๆ (The king can do no wrong) เพื่อแสดงให้เห็นว่าทรงทำตาม คำแนะนำและยินยอมขององค์กรทางการเมือง จึงต้องมี ผู้ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ การลงนามรับสนองพระบรมราชโองการนี้เป็นการลงนามกำกับการกระทำของประมุขของรัฐเกี่ยวกับราชการแผ่นดิน ประเพณีการลงนามรับสนองพระบรมราชโองการในประเทศไทยมีมาตั้งแต่เมื่อใดไม่ปรากฏเด่นชัด โดยเฉพาะการตรากฎหมายนั้นแต่เดิมจะใช้ตราประทับ ดังเช่น ในกฎหมายตราสามดวงจะใช้ตราราชสีห์ คชสีห์ และบัวแก้วโดยพระมหากษัตริย์จะไม่ทรงลงพระปรมาภิไธยและไม่มีผู้ใดลงนามรับสนองพระบรมราชโองการการตรวจความถูกต้องใช้การตรวจตราประทับดังข้อความตอนท้ายของประกาศพระบรมราชปรารภกฎหมายตราสามดวงในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชว่า “...ครั้นชำระแล้วให้อาลักษณ์ชุบเส้นหมึกสามฉบับ ไว้ห้องเครื่องฉบับหนึ่ง ไว้หอหลวงฉบับหนึ่ง ไว้ ณ ศาลหลวงสำหรับลูกขุนฉบับหนึ่ง ปิดตราพระราชสีห์ พระคชสีห์ บัวแก้ว ทุกเล่มเป็นสำคัญถ้าพระเกษม พระไกรสี เชิญพระสมุดพระราชกำหนดบทพระอัยการออกมาพิพากษาคดีใดลูกขุนทั้งปวงไม่เห็นปิดตราพระราชสีห์ พระคชสีห์บัวแก้ว สามดวงนี้ไซร้ อย่าให้เชื่อฟังเอาเป็นอันขาดทีเดียว” ประเพณีที่ไม่มีการลงพระปรมาภิไธยและลงนามรับสนองพระบรมราชโองการนี้ยึดถือกันเรื่อยมาจนเกิดการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พุทธศักราช ๒๔๗๕ ดังจะเห็นได้จากกฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์พุทธศักราช ๒๔๖๗ ก็ยังไม่มีการลงพระปรมาภิไธย และการลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ
การลงพระปรมาภิไธยในกฎหมาย หรือ การอื่นเกี่ยวกับราชการแผ่นดิน มาปรากฏครั้งแรกในยุคหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองตามหลักฐานในประชุม กฎหมายประจำศกปรากฏว่า พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงลงพระปรมาภิไธยท้ายพระราชกำหนดนิรโทษกรรมในคราวเปลี่ยนแปลงการปกครองแผ่นดินพุทธศักราช ๒๔๗๕ เป็นฉบับแรกโดยไม่มีผู้ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ และประกาศใช้กฎหมายดังกล่าวในราชกิจจานุเบกษาลง วันที่ ๒๖ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๔๗๕ กฎหมายฉบับที่สอง คือ พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครอง แผ่นดินสยามชั่วคราวพุทธศักราช ๒๔๗๕ ซึ่งก็ทรงลงพระปรมาภิไธยท้ายพระราชบัญญัติโดยไม่มีผู้ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการเช่นกัน แต่การลงนามรับสนองพระบรมราชโองการมาปรากฏในประกาศจัดระเบียบป้องกันราชอาณาจักร ซึ่งลงราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๖ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๔๗๕ โดยมีพระยามโนปกรณ์นิติธาดาประธานคณะกรรมการราษฎรเป็นผู้ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ ที่เป็นเช่นนี้ เพราะพระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช ๒๔๗๕ มาตรา ๗ บัญญัติว่า “การกระทำใดๆ ของกษัตริย์ต้องมีกรรมการราษฎรผู้หนึ่งผู้ใดลงนามด้วย โดยได้รับความยินยอมจากคณะกรรมการราษฎรจึงจะใช้ได้ มิฉะนั้นเป็นโมฆะ”
แม้ในการตรารัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช ๒๔๗๕ ซึ่งประกาศใช้เมื่อวันที่ ๑๐ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๔๗๕ ก็ทรงลงพระปรมาภิไธยก่อนคำปรารภ ดังเช่นที่ปฏิบัติมาตั้งแต่การตราพระราชบัญญัติยกเลิกอากรนาเกลือ พุทธศักราช ๒๔๗๕ (ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๑๗ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๔๘๒) และพระยาม โนปกรณ์นิติธาดา ประธานคณะกรรมการราษฎรลงนามรับสนองพระบรมราชโองการตอนท้ายของรัฐธรรมนูญ ธรรมเนียมการลงพระปรมาภิไธยและการลงนามรับสนองพระบรมราชโองการก็ต้องปฏิบัติตังนี้มาจนถึงปัจจุบัน
ปัจจุบัน ในทางปฏิบัติ การลงนามรับสนองพระบรมราชโองการก็คือ เมื่อมีกฎหมายหรือข้อราชการใดในการบริหารราชการแผ่นดินสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีก็จะทำเรื่องเสนอนายกรัฐมนตรี หรือรองนายกรัฐมนตรีที่นายกรัฐมนตรีมอบหมายให้ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ ก่อนนำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายเพื่อทรงลงพระปรมาภิไธย ทั้งนี้ เพื่อให้สอดคล้องกับคติสากลที่ว่า ผู้ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการคือผู้ถวายคำแนะนำนั่นเอง
