ในปัจจุบันนี้ได้มีอุปกรณ์การแพทย์ที่สร้างนมาเป็นอวัยวะเทียม (artificial organ) เพื่อ ทำหน้าที่แทนอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายเพิ่มมากขึ้น เมื่ออวัยวะเหล่านั้นสูญเสียหน้าที่ไปจากโรคหรือ จากอุบัติเหตุ อวัยวะเทียมมีมากมายหลายอย่าง แต่ในที่นี้จะยกตัวอย่างเครื่องไตเทียม (artificial kidney)
เครื่องไตเทียมประกอบด้วยส่วนสำคัญ ๓ ส่วน คือ (๑) หน่วยนำไดอะลัยเซต (dialysate delivery unit) (๒) หน่วยนำเลือดออกนอกร่าง กาย (extracorporeal blood delivery unit) (๓) หน่วยโมนิเตอร์ (monitoring unit) และ (๔)ไดอะลัยเซอร์ (dialyzer)
ก. หน่วยนำไดอะลัยเซต ที่ใช้กันมี ๓ ระบบ คือ (๑) ระบบที่ไหลเวียนกลับมาอยู่ตลอด เวลา (continuous recirculation system) ระบบนี้ ไดอะลัยเซตจะถูกส่งจากถังเก็บผ่านไดอะลัยเซอร์ แล้วไหลกลับ (๒) ระบบที่ไหลเวียนกลับเพียง บางส่วน (partial recirculation system) ระบบ นี้ปล่อยให้ไดอะลัยเซตไหลเวียนเข้าห้องสำหรับไดอะลัยส์ส่วนหนึ่ง แล้วปล่อยทิ้งไปส่วนหนึ่งและนำเอาไดอะลัยเซตใหม่เข้ามาแทนที่อยู่ตลอดเวลา (๓) ระบบที่ให้ผ่านครั้งเดียว (single pass system) ระบบนี้ใช้ไดอะลัยเซตใหม่ผ่านไดอะลัย เซอร์ โดยไม่นำกลับมาอีก
สำหรับวิธีไหลเวียนกลับมาตลอดเวลานั้น ต้องใช้ไดอะลัยเซต ให้ไหลผ่านห้องสำหรับ ไดอะลัยส์ประมาณ ๗ ลิตร/นาที ส่วนวิธีที่ให้ ไหลผ่านครั้งเดียวมักให้ไดอะลัยเซตไหลโดยมี อัตราเพียง ๐.๕ ลิตร/นาทีเท่านั้น
ไดอะลัยเซตที่เตรียมไว้ใช้ไดอะลัยส์ ต้องมีอุณหภูมิเท่ากับอุณหภูมิของเลือด จึงต้องมี เครื่องอุ่นและเครื่องควบคุมให้มีอุณหภูมิตามที่ ต้องการคือ ๓๗ องศาเซลเซียส ในบางแห่งเตรียมไดอะลัยเซตไว้ที่อุณหภูมิต่ำ ๆ แล้วจึงค่อยทำให้
อุ่นขึ้นเมื่อจะทำไดอะลัยส์ ทั้งนี้เพื่อป้องกันการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ระบบส่งน้ำยาไดอะลัยเซตอาจเตรียมไว้สำหรับใช้กับผู้ป่วยคน เดียว แต่ในศูนย์ที่ทำไตเทียมโดยเฉพาะอาจทำ ถังเก็บขนาดใหญ่สำหรับใช้กับผู้ป่วยหลาย ๆ คน
ก็ได้
ข. หน่วยนำเลือดออกนอกร่างกาย อาจ ใช้วิธีนำเลือดโดยอาศัยความดันบวกทำให้เกิดการกรองโดยใช้ความดันบวก (positive pressure ultrafiltration) หรืออาจใช้แรงดูดที่ทำให้เกิด การกรองโดยใช้ความดันลบ (negative pressureultrafiltration)
ค. หน่วยโมนิเตอร์ เพื่อที่จะทำให้เครื่องไตเทียมทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงต้อง มีหน่วยโมนิเตอร์เพื่อตรวจวัดการทำงานของ ระบบต่าง ๆ ทั้งข้อมูลของไดอะลัยเซตทางด้าน ความเข้ม อัตราการไหล อุณหภูมิ และความดัน
นอกจากนั้นยังต้องโมนิเตอร์ระบบของเลือดที่ ส่งออกมาจากตัวผู้ป่วย และโมนิเตอร์สภาพของ ตัวผู้ป่วยเองด้วย
ง. ไดอะลัยเซอร์ ไดอะลัยเซอร์สำหรับใช้ ในการแลกเปลี่ยนของสารต่าง ๆ นั้นเป็น อุปกรณ์ที่สำคัญอย่างหนึ่งของเครื่องไตเทียม ได้ มีการสร้างไดอะลัยเซอร์เป็นแบบท่อขด (coil) หรือเป็นแบบแผ่น (plate) แต่พบว่ามีขนาดโต
ดังนั้น ในปัจจุบันนี้จึงมีการสร้างไดอะลัยเซอร์ ชนิดที่เป็นท่อกลวงขนาดเล็ก (hollow fiber dialyzer) โดยท่อเล็กที่อยู่ภายในนั้นมีเส้นผ่าศูนย์กลาง ประมาณ ๒๕๐ ไมครอน และมีความยาว ประมาณ ๓๐ ซม. ไดอะลัยเซอร์ที่ทำเป็นท่อกลวง ซึ่งใช้กันทั่วไปนั้น จะมีท่อกลวงขนาดเล็กจำนวน ถึง ๑๐,๐๐๐ ท่อ ท่อเล็ก ๆ ดังกล่าวนี้นำมารวม กันเป็นมัด และนำไปบรรจุในกระบอกพลาสติกโดยวิธีทำให้ได้ไดอะลัยเซอร์ซึ่งมีพื้นที่แลกเปลี่ยน มากแต่มีขนาดเล็ก
ในปัจจุบันนี้เครื่องไตเทียมได้ก้าวหน้าไป มาก โดยได้นำคอมพิวเตอร์มาประกอบเข้าเป็น ส่วนหนึ่งของเครื่อง โดยมาช่วยควบคุมการทำ งานของระบบต่าง ๆ และแสดงข้อมูลต่าง ๆ ที่ ได้โมนิเตอร์ไว้ รวมทั้งการจัดตั้งโปรแกรมการ
ทำงานของเครื่องซึ่งรวมทั้งปริมาณและความเข้มของไดอะลัยเซตที่ต้องการใช้อีกด้วย
