เครื่องยนต์เผาไหม้เชื้อเพลิงที่อุณหภูมิสูงและมีอากาศมากพอควร จึงเกิดก๊าซไนทริกออกไซด์ การลดสารมลพิษนี้จึงมีหลักการ ๒ อย่าง คือ
ก. หมุนเวียนไอเสียกลับเข้าไปเผาไหม้ใหม่ ดังที่ได้อธิบายไว้ในตอนต้น ไอเสียจะช่วยลดอุณหภูมิลง
ข. เพิ่มอากาศในระหว่างการเผาไหม้ จะทำให้ไอน้ำมันเจือจางลง จะเห็นได้ว่าใช้หลักการนี้ลดไฮโดรคาร์บอนและก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ได้ด้วย การปรับเครื่องหรือออกแบบเครื่องยนต์ใหม่จึงนิยมใช้แนวทางนี้ เพราะเป็นวิธีที่สามารถลดมลพิษทั้งสามคือ ไฮโดรคาร์บอน ก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ และก๊าซไนโตรเจนออกไซด์ได้พร้อมกัน แต่มีข้อจำกัดอยู่ว่า หากปรับไอน้ำมันให้เจือจางมากเกินไปนั้น เครื่องยนต์จะเดินสะดุด
ในประเทศไทยเริ่มนิยมใช้ก๊าซหุงต้มหรือก๊าซธรรมชาติเป็นเชื้อเพลิงแทนน้ำมันเบนซิน เชื้อเพลิงในสภาพก๊าซจะสามารถผสมผสานกับอากาศได้ดีกว่า หากก๊าซนั้นมีสิ่งสกปรกเจือปนมาน้อย ย่อมเกิดสารมลพิษน้อยลงตามไปด้วย
การควบคุมมลพิษจากเครื่องจักรและเครื่องยนต์ มีหลักการสำคัญ ๓ ประการคือ
๑) ใช้เชื้อเพลิงที่สะอาด มีสารปนเปื้อนน้อย เช่น มีซัลเฟอร์น้อย เป็นต้น
๒) ควบคุมเครื่องจักรอุปกรณ์และกรรมวิธีการผลิต หรือการสันดาปให้สามารถลดการผลิตมลพิษลง
๓) ลดมลพิษซึ่งเกิดขึ้นแล้ว ด้วยกระบวนการ ตลอดจนอุปกรณ์ต่างๆ ก่อนระบายออกสู่บรรยากาศ
