ประเทศไทยเป็นประเทศแรกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่มีการติดตั้งเครื่องปฏิกรณ์ปรมาณูวิจัย เมื่อวันที่ ๒๗ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๐๕ โดยมีชื่ออย่างเป็นทางการว่า "เครื่องปฏิกรณ์ปรมาณูวิจัย-๑" หรือชื่อย่อว่า "ปปว-๑" เพื่อใช้เป็นแหล่งกำเนิดนิวตรอน สำหรับสนับสนุนงานวิจัยและพัฒนาด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนิวเคลียร์ให้แก่หน่วยงานต่างๆในประเทศไทย ต่อมาเมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๒๐ ได้มีการเปลี่ยนแปลงแกนเครื่องปฏิกรณ์ปรมาณูใหม่ เรียกชื่อว่า "เครื่องปฏิกรณ์ปรมาณูวิจัย-๑ ปรับปรุงครั้งที่ ๑" มีชื่อย่อว่า "ปปว-๑/๑" หรือชื่อสากลว่า "Thai Research Reactor-1/Modification 1" มีชื่อย่อว่า "TRR-1/M1" และได้ใช้ประโยชน์ดังต่อไปนี้
๑. การศึกษาวิจัยทางด้านนิวเคลียร์ฟิสิกส์ (Nuclear Physics) อันได้แก่ ปฏิกิริยานิวเคลียร์ที่เกิดจากนิวตรอนเมื่อชนนิวเคลียสของธาตุต่างๆ ซึ่งเป็นความรู้พื้นฐานที่สำคัญก่อนที่จะนำไปใช้ประโยชน์ในขั้นต่อไป
๒. งานวิเคราะห์ธาตุโดยใช้เทคนิคการอาบนิวตรอน (Neutron Activation Analysis, NAA) เพื่อวิเคราะห์หาชนิดและปริมาณของธาตุต่างๆที่มีอยู่ในตัวอย่างแร่ เช่น แร่ดีบุก แร่พลวง แร่ยูเรเนียม เพื่อการค้นหาแหล่งแร่ การวิเคราะห์ตัวอย่างอาหารที่บริโภค เช่น ข้าว ผัก ผลไม้ เพื่อการหาธาตุที่เป็นมลพิษที่มีอยู่ในตัวอย่างการวิเคราะห์อวัยวะต่างๆของมนุษย์ เช่น เล็บ เส้นผม เลือด และปัสสาวะ เพื่อใช้ในการศึกษาสมุฏฐานของโรค
๓. งานผลิตไอโซโทปรังสี (Radio- isotope Production) เพื่อใช้ในทางการแพทย์ โดยการใช้รังสีจากไอโซโทปรังสี เช่น ไอโอดีน-๑๓๑ และเทคนีเชียม-๙๙ เอ็ม สำหรับการวินิจฉัยโรค และการบำบัดรักษาโรคมะเร็งและเนื้องอก เป็นต้น นอกจากนี้ ยังมีการใช้ไอโซโทปรังสีทางด้านการเกษตร เช่น การใช้ไอโซโทปรังสีฟอสฟอรัส-๓๒ สำหรับศึกษาการเจริญเติบโตของพืช
๔. งานถ่ายภาพวัสดุโดยใช้นิวตรอน (Neutron Radiography) เพื่อการถ่ายภาพดูลักษณะภายในของวัสดุว่าเป็นโพรง มีฟองอากาศ มีรอยร้าว รอยรั่ว หรือไม่ โดยไม่ทำให้ชิ้นงานบุบสลาย
๕. การเปลี่ยนสีของอัญมณีด้วยการอาบรังสีนิวตรอนเพื่อเพิ่มมูลค่า โดยรังสีนิวตรอนจะไปทำปฏิกิริยากับธาตุต่างๆที่มีอยู่ในอัญมณี ซึ่งจะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงลักษณะทางกายภาพ ทำให้มีสีสันสวยงามขึ้น เช่น เพชร จากเดิมที่ไม่มีสีจะเปลี่ยนเป็น สีฟ้าหรือสีเขียว ไข่มุก จะเปลี่ยนเป็นสีเทาหรือสีน้ำตาล โทแพซ จากเดิมที่ไม่มีสี จะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือสีฟ้า ทัวร์มาลีน จากเดิมที่ไม่มีสี จะเปลี่ยนเป็นสีชมพูหรือสีแดง
๖. งานฝึกอบรมการเดินเครื่องปฏิกรณ์ปรมาณู (Reactor Operation) สำหรับวิศวกร เพื่อให้เข้าใจระบบความปลอดภัยในระดับต่างๆของการเดินเครื่องปฏิกรณ์ปรมาณู
