ระนาบเอียง - อ่านสารานุกรมไทย

          ถนนในภูมิประเทศที่เป็นเนินเขา จัดว่าเป็นระนาบเอียงหรือพื้นเอียง ทางที่ลาดเอียงน้อยๆแต่ต้องไต่เป็นระยะทางไกลขึ้นได้สะดวกกว่าหนทางสั้นที่ไต่ชันกว่าขึ้นไปให้ได้ระดับสูงเท่ากัน
          บนทางราบ วัวฉุดเกวียนหนักๆ ไปไหว แต่พอถึงทางชันมากๆ วัวฉุดขึ้นไปไม่ไหว ถ้าปลดวัวที่เทียมเกวียนออก เกวียนก็จะเลื่อนไหลลงต่ำเนื่องจากน้ำหนักของมันเอง แสดงว่าแรงพยายามที่วัวฉุดลากเกวียนต้องสู้กับบางส่วนของน้ำหนักเกวียน ซึ่งเป็นปฏิภาคกับความชันของทางถ้าทางชันน้อย ถนนช่วยแบกน้ำหนักได้มาก วัวจึงออกแรงฉุดน้อย ถ้าทางชันมากจนกลายเป็นแนวดิ่งแล้ว ถนนไม่อาจช่วยแบ่งรับน้ำหนักได้เลย ในกรณีนี้แรงพยายามจะต้องสู้กับน้ำหนักทั้งหมดของเกวียน
          คนงานคนหนึ่งจะยกถังน้ำมีน้ำหนัก ๒๐๐ กิโลกรัมขึ้นไว้บนรถบรรทุก ซึ่งสูงจากพื้นดิน ๑เมตร แต่เขายกไม่ไหวจึงหาไม้กระดานยาว ๕ เมตร มาพาดเป็นระนาบเอียงเข้ากับท้ายรถแล้วออกแรงเข็นถังนั้นขึ้นไปตามแผ่นกระดาน เขาออกแรงน้อยกว่าที่ต้องยกถังขึ้นโดยทางดิ่ง แต่ต้องเข็นเป็นระยะทางยาวกว่าถึง ๕ เท่า แต่อย่างไรก็ตาม งานที่เขาทำนั้นครบตามที่เขาประสงค์ (ดูเรื่อง งาน) ผลงานที่เขาต้องทำก็คือ ยกน้ำหนักถัง W ให้สูงขึ้นจากพื้นดินเป็นระยะ H แต่เขาทำงานโดยออกแรงพยายาม P เป็นระยะทาง L ตามแนวของระนาบเอียง ผลงานทั้งสองมีค่าเท่ากันคือ
    P x L = W x H
ดังนั้น แรงพยายาม P = WxH     = 200x1
                             L              5 = 40 กิโลกรัม
          ลิ่มและขวานก็เป็นเครื่องผ่อนแรงที่จัดอยู่ในประเภทระนาบเอียง เช่น การใช้ขวานผ่าฟืนแรงที่ใช้ตอกเป็นแรงพยายามที่ส่งหัวขวานหรือตัวลิ่ม ซึ่งมีลักษณะเป็นระนาบเอียงเคลื่อนที่ได้ส่วนแรงที่ลิ่มถ่วงไม้แยกออกจากกันเป็นแรงต้านทาน