สะพาน - อ่านสารานุกรมไทย

          เนื่องจากประเทศไทยตั้งอยู่ในบริเวณเขตมรสุม    ซึ่งพัดผ่านเข้ามาจากมหาสมุทรอินเดียและทะเลจีนเหนือ  จึงเป็นเหตุให้มีฝนตกมาก ภูมิประเทศทั่วๆ  ไปมีลำธาร  ลำห้วยแม่น้ำลำคลองสำหรับระบายน้ำให้ไหลลงไปสู่ทะเลหรือระบายน้ำเข้าสู่ไร่นาเพื่อการกสิกรรมการวางทางผ่านไปในภูมิประเทศก็จำเป็นต้องเปิดช่องไว้ให้น้ำไหลผ่านทางรถไฟไปได้ ถ้าปริมาณน้ำไม่มากนักก็เพียงแต่ฝังท่อกลมหรือท่อสี่เหลี่ยมไว้ก็พอ  ทางระบายน้ำขนาดเล็กดังกล่าวเรียกว่า  ท่อระบายน้ำ (culvert) แต่ถ้าน้ำมีปริมาณมากก็ต้องเปิดช่องให้กว้างขึ้นโครงสร้าง  (structure) ที่อยู่เหนือลำน้ำเรียกว่า  สะพาน   (bridge)   สะพานจะมีขนาดต่างๆกันเป็นช่วงๆ ไป บางสะพานมีช่วงเดียว  บางสะพานมีหลายช่วง  ตัวสะพานที่ทอดขวางอยู่ในแนวระดับจะมีเสาตั้งรับอยู่เป็นระยะๆ  เสาที่อยู่กลางสะพานทุกเสาเรียกว่า ตะม่อกลางน้ำ (pier) ส่วนเสาที่อยู่ริมสะพานทั้ง ๒  ข้างเรียกว่า  ตะม่อริมฝั่ง (abutment) ความยาวของสะพานแต่ละช่วงเรียกว่า  ช่วงสะพาน (span)  ดินคันถนนทั้งสองข้างสะพานเรียกว่าคอสะพาน  (approach)  โครงเหล็กสะพานเรียกว่า โครงสะพาน (truss)
           สะพานรถไฟมี ๑๑  ชนิด  คือ
           ๑.   สะพานแม่แคร่รางเหล็ก          (rail  girder)
           ๒.   สะพานแม่แคร่เหล็ก               (deck  girder)
           ๓.   สะพานแม่แคร่แผงลง             (deck   plate  girder)
           ๔.   สะพานแม่แคร่แผงขึ้น            (through  plate  girder)
           ๕.   สะพานโครงล่าง                    (deck  truss  bridge)
           ๖.   สะพานโครงขึ้น                      (through  truss  bridge)
           ๗.   สะพานหอสูง                         (viaduct)
           ๘.   สะพานไม้                              (timber  bridge)
           ๙.   สะพานกระบะคอนกรีต           (concrete  slab  bridge)
         ๑๐.   สะพานโครงคอนกรีต             (concrete  arch)
         ๑๑.   สะพานคอมโพสิต                  (composite  bridge)
         
          สะพานรถไฟที่สำคัญที่สุดของการรถไฟ ฯ  คือ  สะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา หรือที่เรียกกันว่า  สะพานพระราม  ๖  ซึ่งตั้งอยู่ที่ตำบลบางซ่อน  ทางฟากตะวันออก  ณบริเวณวัดสร้อยทอง ตัดข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาไปยังฟากตะวันตก   การก่อสร้างได้เริ่มตั้งแต่
วันที่  ๕ ตุลาคม  ๒๔๖๓ สะพานนี้เป็นสะพานรวมทั้งทางรถไฟและทางรถยนต์    พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว  (รัชกาลที่  ๗) ได้เสด็จไปประกอบพระราชพิธีเปิดใช้สะพานพระราม  ๖  นี้  เมื่อวันที่  ๑ มกราคม ๒๔๖๙ ซึ่งทำให้ทางรถไฟฝั่งตะวันออกและฝั่งตะวันตกเชื่อมต่อกันตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ ๒ สะพานพระราม ๖  ถูกโจมตีทิ้งระเบิดจากกำลังทางอากาศของฝ่ายสัมพันธมิตรจนได้รับความชำรุดเสียหายอย่างหนัก เมื่อสงครามยุติแล้ว   กรมรถไฟได้ทำการบูรณะสะพานพระราม ๖  ขึ้นใหม่และได้ทำเสร็จเรียบร้อยในปี   พ.ศ. ๒๔๙๖ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช (รัชกาลที่ ๙) ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ  เสด็จพระราชดำเนินไปทรงประกอบพระราชพิธีเปิดสะพานเมื่อวันที่  ๑๒ ธันวาคม ๒๔๙๖