อยากรู้เรื่องประวัติสมัยพงศาวดารโยนก - ถามตอบที่ Sanook! Guru

                  คำว่าโยนก นี้ตามความรู้ของคนทั่วไปมักจะหมายถึงเขตแดนหรือผู้คนในภาคเหนือสมัยโบราณ อาจใช้แทนคำ ว่า ลานนา หรือ ลานนาไทยได้ เช่นพงศาวดารโยนก ซึ่งพวกพระยาประกิจกรจักร แช่ม บุนนาค เรียบเรียงขึ้นก็หมายถึงเรื่องราวของอานาจักร หรือบ้านเมืองทางภาคเหนือ ลิลตยวนพ่าย ซึ่งเป็นวรรณกรรมสำราญชิ้นหนึ่งในสมัยอยุธยาตอนต้น ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับคำว่า โย นก คือคำว่า ยวน นั้น มีความหมายเดียวกัน ซึ่งหมายถึงชาวยวน หรือชาวโยนกในภาคเหนือนั้นเอง แต่ในทางโบราณคดีและ ประวัติศาสตร์ คำว่า โยนกมีความหมายเก่าแก่ลึกซึ้งไปกว่าชื่อของเขตแคว้น และประชาชนตามที่กล่าวมาแล้ว                   จากหลักฐานทางตำนาน พงศาวดารโยนกนั้นเดิมหมายความถึงดินแดนและประชาชนในเขตจังหวัดเชียงรายซึ่งเป็นเพียงส่วนหนึ่งของภาคเหนือเท่านั้น บริเวณที่ราบลุ่ม แม่น้ำปิงและแม่น้ำวังในเขตจังหวัดเชียงใหม่ ลำพุน และลำปางหารวมอยู่ด้วยไม่มีเอกสารอันได้แก่ ศิลาจาลึกตำนานและพงศาวดารระบุอย่าง แน่ชัดว่า เรียกดินแดนแห่งเนื้อ   สมันนครประเทศและ พิงครัฐ มีนครสำคัญที่อยู่เมืองหริภุญชัย ลำพูน และเขลางคนคร ลำปาง แคว้นหริภุญ ชัย ศรีศักรวัลลิโภดม ๒๕๑๗ ได้รับอารยธรรมจากแคว้นละโว้ในภาคกลางของประเทศไทยเจริญขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ ๑๓ จนถึงพุทธ ศตวรรษที่ ๑๙ ก็สลายตัวถูกพ่อขุนมังรายซึ่งเป็นใหญ่อยู่ในที่ราบลุ่มเชียงรายหรือแคว้นโยนกยึดเมืองหริภุญชัยได้เมื่อ พศ ๑๘๒๔ รวมดินแดน ในเขตจังหวัดเชียงใหม่ลำพูนลำปางเข้าเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันกับเชียงรายพร้อมกับทรงตั้งนครเชียงใหม่ขึ้นในที่ราบลุ่มแม่น้ำปิงเป็นราชธานี ของอานาจักรที่เกิดใหม่ซึ่งมักจะเรียกกันว่า ลานนา   แต่โดยเหตุที่พ่อขุนมังราย และชาวโยนกเป็นผู้มีชัยได้เป็น ใหญ่ในแคว้น อานาจักรนี้ในบางครั้งจึงเรียกว่าอานาจักรของชาวยวนหรือโยนก       ข้อมูลเพิ่มเติม