ทำไมวาทยากรชอบหลับตา - ถามตอบที่ Sanook! Guru

        วาทยกร เป็นบุคคลที่มีความสำคัญต่อวงออร์เคสตราและวงโยธวาทิตเป็นอย่างยิ่ง เพราะวงเหล่านี้ใช้เครื่องดนตรีหลายประเภทบรรเลงประสานกัน การให้จังหวะสำหรับวงดนตรีเป็นสิ่งสำคัญ   การให้จังหวะสมัยเมื่อหลายร้อยปีก่อน เวลามีการบรรเลงดนตรี   ข้างหน้าวงจะมีผู้ถือไม้พลองยาว   ๆ   คอยกระทุ้งพื้นให้จังหวะนักดนตรี ต่อมาพบว่าเสียงนั้นดังรบกวนการบรรเลงจนเกินไป และมักเกิดอุบัติเหตุไม้ที่กระทุ้งพลาดถูกขาผู้ให้จังหวะ   ดังนั้นจากไม้พลองยาว ๆ ในยุคเก่าก่อนจึงได้พัฒนามาเป็น “ ไม้บาตอง ” ในปัจจุบัน         ผู้ที่ถือไม้บาตองหน้าวงออร์เคสตราทำหน้าที่สำคัญหลายประการ คือ ๑ ให้จังหวะเริ่ม จังหวะหยุด จังหวะเข้า แก่นักตนตรี ในการเล่นเพลงเพลงหนึ่ง   นักดนตรีจะมีโน้ตเฉพาะเครื่องดนตรีของตนเท่านั้น   ส่วนวาทยกรจะมี   “ สกอร์ ”   คือ โน้ตใหญ่ที่รวมโน้ตดนตรีทุก ๆ ชิ้นสำหรับเพลงนั้นไว้ เมื่อเริ่มเล่นวาทยกรจะถือบาตองเตรียมไว้ เมื่อเขาดึงมือขึ้นมาเล็กน้อยตัวโน้ตแรกของบทเพลงก็จะโลดแล่นออกมา แล้ววาทยกรจะเป็นผู้คอยให้คิวแก่นักดนตรีว่าถึงคราวของเครื่องดนตรีประเภทนั้น ๆ แล้ว ถึงแม้ก่อนแสดงจะมีการฝึกซ้อมกันอย่างดี แต่เพลงบางเพลงก็ยาวและมีช่วงพักของเครื่องดนตรีชิ้นใดชิ้นหนึ่งนาน ๆ อาจทำให้นับจังหวะผิดพลาดได้ วาทยกรจึงต้องสื่อสารกับนักดนตรีด้วยการชำเลืองมองนักดนตรีเป็นการเตือนล่วงหน้าให้เตรียมพร้อม เมื่อไม้บาตองยกขึ้นเมื่อใดจึงเริ่มบรรเลง ถึงตรงนี้คงตอบคำถามได้ว่า วาทยกรไม่ได้หลับตาเวลาทำงาน   มิฉะนั้นจะมองสกอร์หรือสบตากับนักดนตรีได้อย่างไรวาทยกรอาจหลับตาบ้างบางขณะก็ด้วยเกิดอารมณ์คล้อยตามไปกับบทเพลง ๒   กำหนดความดัง-เบา ความเร็ว-ช้าของเครื่องดนตรีแต่ละชนิด ไม้บาตองในมือวาทยกรมีรูปแบบการวาดที่เป็นพื้นฐานอยู่ตัวอย่างเช่น   หนึ่งห้องมีสองจังหวะจะวาดมือสองครั้ง   มีสามจังหวะวาดมือสามครั้ง เป็นต้น การวาดมือยังกำหนดความดัง - เบาให้นักดนตรีได้ ถ้าวาดมือเป็นวงเล็กก็เล่นเบา   ถ้าทำมือกว้างหมายถึงให้เล่นดัง และการวาดมือยังกำหนดความเร็ว - ช้าในการเล่นอีกด้วย ๓   ควบคุมการแสดงทั้งหมด และตีความดนตรีในส่วนที่เป็นรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ         วาทยกรที่ดีจะต้องมีความรับผิดชอบ ตรงต่อเวลา   นัดซ้อมคราใดต้องมาให้ตรงเวลา การบ้านชิ้นใหญ่ที่วาทยกรต้องทำ คือ ศึกษาสกอร์เพลงเพื่อให้แม่นในการให้คิวเข้าออกของดนตรีแต่ละชิ้น แม่นในเสียงประสานต่าง ๆ วาทยกรต้องรู้ประวัติศาสตร์   รู้วรรณคดีดนตรี   มีความรู้เกี่ยวกับวง ต้องแม่นยำว่าเครื่องดนตรีแต่ละชนิดมีคุณภาพในระดับใด และวาทยกรต้องเป็นผู้ตีความเพลงนั้น ๆ ได้อย่างสามารถ         เพลงเพลงหนึ่งแม้จะมีตัวโน้ตที่ตายตัว   ทว่าการเล่นแต่ละครั้งภายใต้การนำของวาทยกรแต่ละคนจะออกมาต่างกันวาทยกรแต่ละคนจะมีสไตล์เป็นของตัวเอง แต่ทั้งนี้ไม่ได้หมายความว่าเขาตีความไปตามอารมณ์ตามอำเภอใจ   หากเป็นการตีความตามหลักวิชาการและตามอารมณ์ตนตรีมากกว่า   ความแตกต่างในการตีความมักอยู่ในส่วนรายละเอียดในจุดเล็ก ๆ   เช่น เล่นดังขนาดนี้พอหรือยัง เพลงหวานหวานซึ้งขนาดนี้พอไหม หรือต้องหวานกว่า หรือต้องการเน้นเสียงไหนให้ชัดขึ้นมาเป็นพิเศษ “ ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี ”