โครงการตามพระราชดำริด้านการพัฒนาชาวเขาและการเกษตรที่สูง - อ่านสารานุกรมไทย

          โครงการหลวงพัฒนาชาวเขา จังหวัดเชียงใหม่
          เริ่มเมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๒ เพื่อป้องกันราษฎรชาวเขาทำลายป่าต้นน้ำเพื่อปลูกฝิ่นและให้รู้จักอยู่เป็นหลักแหล่งโดยฝึกอบรมราษฎรชาวเขาให้เข้าใจหลักวิชาการเกษตรที่สูง การปลูกพืชทดแทนที่เหมาะสมกับภูมิประเทศ การเลี้ยงสัตว์และการสัตวบาล ส่งเสริมการศึกษาอนามัย และการวางแผนครอบครัว
          มีโครงการที่เกี่ยวเนื่องคือ
          (๑) โครงการทดลองปลูกไม้ผลเมืองหนาว เริ่มโครงการเมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๘ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ดำเนินการโดยได้รับการสนับสนุนจากองค์การสหประชาชาติ
          (๒) โครงการปลูกป่าทดแทน เริ่มโครงการเมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๕
          (๓) โครงการส่งเสริมการปลูกสตรอว์เบอร์รี เริ่มโครงการ เมื่อ พ.ศ.๒๕๑๕

          โครงการพัฒนาจังหวัดแม่ฮ่องสอน
          เริ่มเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๒ เพื่อพัฒนาการผลิตทางการเกษตร ปลูกพืชทดแทนฝิ่น ป้องกันการบุกรุกทำลายป่าอนุรักษ์และปรับปรุงดินและน้ำ จัดสรรที่ดินและพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคและการเกษตร จัดตั้งธนาคารข้าว ตลอดจนส่งเสริมศิลปาชีพพิเศษ และพัฒนาจิตใจของราษฎรให้เกิดความสามัคคีและหวงแหนแผ่นดินไทย แบ่งศูนย์ดำเนินงานเป็นศูนย์สันป่าตอง ศูนย์ขุมยวม ศูนย์โป่งแดง ศูนย์ปางตอง และศูนย์ปางมะผ้า
          มีโครงการที่เกี่ยวเนื่องคือ
          (๑) โครงการทดสอบและพัฒนาหม่อนไหม เพื่อส่งเสริมให้ราษฎรปลูกหม่อนและเลี้ยงไหม
          (๒) โครงการพัฒนาลุ่มน้ำสาง (ที่หมู่บ้านท่าไคร้ ตำบลปางมะผ้า  อำเภอเมือง) เพื่อทดลองพันธุ์ข้าวไร่
และธัญพืชเมืองหนาว ให้ราษฎรรู้จักปลูกพืชและเลี้ยงสัตว์แบบใหม่ บรรเทาการปลูกฝิ่น ลดการทำลายป่า และ
ส่งเสริมศิลปาชีพพิเศษ 
          
          โครงการพัฒนาเกษตรหลวง ขุนวาง จังหวัดเชียงใหม่
          เริ่มเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๓ เป็นสถานีทดลองการเกษตร เพื่อพัฒนาพืชอื่น ๆ มาปลูกแทนฝิ่น ลดการทำไร่เลื่อนลอยและตัดไม้ทำลายป่า และส่งเสริมฐานะทางเศรษฐกิจ การศึกษา และสังคมของราษฎรใน ๖ หมู่บ้านชาวเขา ๑๙๑ หลังคาเรือน พื้นที่ ๔๕๐ ไร่

          โครงการศูนย์ขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผล งานสาธิตส่งเสริมและพัฒนาอาชีพราษฎร อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่
          เริ่มเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๓ เพื่อขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผล ที่หมู่บ้านไร่ ตำบลเขาชน อำเภอหางดง

          โครงการปลูกหม่อนเลี้ยงไหมบนที่สูง อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่
          เริ่มเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๕ เพื่อศึกษาการปลูกหม่อนเลี้ยงไหมในสภาพที่สูง หาแนวทางส่งเสริมอาชีพเกษตรกร
ในเขตเกษตรที่สูง เพื่อลดพื้นที่ปลูกฝิ่นหรือทดแทนการปลูกฝิ่น

          ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพื้นที่ห้วยฮ่องไคร้ จังหวัดเชียงใหม่
          เริ่มเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๕ เพื่อหารูปแบบการพัฒนาในบริเวณพื้นที่ต้นน้ำโดยการปลูกป่าไม้ใช้สอย ป่าไม้ผลและป่าไม้ฟืน มีกรมวิชาการเกษตรเข้าร่วมศึกษาการจัดการดินและน้ำในระบบการปลูกพืชที่เหมาะสมกับสภาพภูมิประเทศ

          โครงการพัฒนาเบ็ดเสร็จลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำปิง อำเภอจอมทอง อำเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม่ และอำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน
          เริ่มเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๗ เพื่อพัฒนาแหล่งน้ำ การปลูกพืชที่เหมาะสมกับสภาพภูมิประเทศและลักษณะดินให้ราษฎรได้รับความรู้ด้านการเกษตรแผนใหม่ เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต และมีงานทำในท้องถิ่น