การดำเนินงานสาธารณสุขในประเทศไทยเท่าที่ผ่านมา แม้ว่าจะสามารถลดอัตราป่วยและตายของประชากรต่ำลงกว่าที่เป็นมาในอดีต แต่การบริการสาธารณสุขยังไม่ครอบคลุมประชากรได้อย่างทั่วถึง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในชนบทซึ่งมีประชากรอยู่ถึงร้อยละ ๘๐ ของประเทศ ในปัจจุบันประชาชนในชนบทยังอยู่ในฐานะยากจน สภาวะทางโภชนาการ การสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม และการอนามัยครอบครัวยังไม่ดีพอ อีกทั้งได้รับความรู้ในทางสุขศึกษาและบริการให้ภูมิคุ้มกันโรคยังไม่กว้างขวางทั่วทั้งประเทศ
จากการที่ที่ประชุมสมัชชาอนามัยโลกเมื่อ พ.ศ.๒๕๑๘ ได้เสนอแนะว่า การแก้ไขปัญหาสุขภาพอนามัยของประชากรในโลกในระยะต่อไป ควรจะใช้การดำเนินงานทางสาธารณสุขมูลฐานเป็นมาตรการสำคัญ ในพ.ศ. ๒๕๒๐ สมัชชาอนามัยโลกจึงได้มีมติให้ตั้งเป้าหมายทางสังคมไว้ว่า "เมื่อถึงปี พ.ศ. ๒๕๔๓ ประชากรทุกคนในโลกจะมีสุขภาพอนามัยที่ดีทั่วถึงกัน ในระดับซึ่งสามารถดำเนินชีวิตอยู่ได้อย่างเป็นปกติสุข" ประเทศไทยในฐานะที่เป็นสมาชิกขององค์การอนามัยโลกก็ได้ใช้ความพยายามที่จะดำเนินการตามข้อเสนอแนะขององค์การอนามัยโลกดังกล่าว นอกจากนี้ รัฐบาลของประเทศต่างๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ขององค์การอนามัยโลก ได้ใช้ความพยายามในอันที่จะยกระดับสุขภาพอนามัยของประชาชนในแต่ละชาติให้ดีกว่าที่เป็นอยู่ ทั้งนี้โดยอาศัยทรัพยากรที่มีอยู่แล้วอย่างจำกัดของแต่ละประเทศในการพัฒนาและในการแก้ปัญหาสุขภาพอนามัยของประชาชน ตลอดจนระดมสรรพกำลังร่วมกันระหว่างประเทศสมาชิกในภูมิภาค ซึ่งมีปัญหาทางสาธารณสุขที่สำคัญคล้ายคลึงกัน และได้มีการเสนอ "กฎบัตรเพื่อพัฒนาการทางสุขภาพ" อันเป็นหลักการและแนวทางสำหรับประเทศสมาชิกจะวางแผนและดำเนินการร่วมกันต่อไป ซึ่งรัฐบาลไทยโดยนายกรัฐมนตรีก็ได้ลงนามในกฎบัตรดังกล่าวแล้วเมื่อวันที่ ๑๑ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๓
ระบบการดำเนินงานสาธารณสุขมูลฐาน ซึ่งมีหลักการที่ให้มีการนำเอาทรัพยากรของท้องถิ่นมาใช้ประโยชน์ และให้มีการร่วมมืออย่างใกล้ชิดโดยประชาชนนั้น เป็นสิ่งแทรกซึมอยู่ในสังคมไทยมานานแล้ว เพราะคนไทยเราให้ความสำคัญในการช่วยเหลือซึ่งกันและกันแพทย์ประจำตำบลก็ดี หมอตำแยก็ดี เป็นเรื่องที่มีมาในอดีต ก่อนที่จะมีการฝึกอบรมอาสาสมัครสาธารณสุขหรือผู้สื่อข่าวสารสาธารณสุข เพื่อปฏิบัติงานสาธารณสุขมูลฐานในแบบฉบับของการช่วยเหลือกันเองภายในหมู่บ้าน
การดำเนินงานในโครงการสาธารณสุขมูลฐานในประเทศไทย ได้เน้นหนักในเรื่องการขยายบริการขั้นพื้นฐาน ให้ครอบคลุมประชากรในทุกท้องที่ นับแต่การให้สุขศึกษาเกี่ยวกับปัญหาสุขภาพอนามัย รวมทั้งวิธีการป้องกันและควบคุมปัญหาเหล่านั้น การส่งเสริมในเรื่องอาหารและโภชนาการ การจัดหาน้ำดื่มน้ำใช้ที่ปลอดภัยการจัดให้มีการสุขาภิบาลเบื้องต้น การอนามัยแม่และเด็ก การวางแผนครอบครัว การให้ภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันโรคติดต่อที่สำคัญ การป้องกันและควบคุมโรคที่แพร่หลายอยู่ในท้องถิ่น การรักษาโรคและบาดแผลที่พบบ่อยๆ ตลอดจนการจัดหายาที่จำเป็นเพื่อบำบัดรักษาโรคทั้งนี้โดยให้มีอาสาสมัครสาธารณสุข และผู้สื่อข่าวสารสาธารณสุขปฏิบัติงานในชุมชนอย่างใกล้ชิด และให้มีการผสมผสานระหว่างงานสาธารณสุขกับงานพัฒนาชนบทอื่นๆ เป็นส่วนรวมควบคู่กันไป ตลอดจนให้มีการใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมในราคาประหยัด และเป็นที่ยอมรับของฝ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เป้าหมายระยะยาวกำหนดว่า จะให้มีอาสาสมัครสาธารณสุขที่ได้รับการอบรมแล้วหมู่บ้านละ ๑ คน และมีผู้สื่อข่าวสารสาธารณสุขหมู่บ้านละ ๑๐ คน ทั้งนี้เพื่อสนับสนุนบริการสาธารณสุขมูลฐานและช่วยให้ประชาชนในตำบลหมู่บ้านได้รับการดูแลโดยทั่วถึง
