ใครจะเชื่อว่าการนอนจะมีผลต่อสุขภาพใจของคนเราเช่นนี้ (ผมหมายถึงหัวใจของเราจริงๆไม่ใช่จิตใจ) การนอนที่ผมว่านี้คือการนอนหลับแบบผิดปกติ ทางการแพทย์เรียกว่า “Sleep apnea” หรือ การหยุดหายใจขณะหลับ ลักษณะของการหลับที่ว่านี้พบได้มากในคนอ้วน (อีกข้อที่ไม่ดีของความอ้วน!)
ภาวะที่คนหยุดหายใจขณะหลับนี้จะทำให้เกิดมีความดันโลหิตสูง มักเกิดจากความผิดปกติของอวัยวะในช่องทางเดินลมหายใจ คนกลุ่มนี้จะอ้วน คอสั้น คางสั้น จริงๆแล้วคนที่พาคนไข้มาหาหมอนั้นไม่ใช่ตัวคนไข้เอง แต่มักจะเป็นคู่ชีวิตที่มีสุขภาพกายและใจ (อันนี้หมายถึงจิตใจ) ที่เสียมานาน เพราะไม่ได้นอนหลับอย่างเป็นปกติสุข.... จากการที่คนข้างเคียงกรนสนั่นหวั่นไหวอยู่ตลอด และมีหายใจขัดๆหรือหยุดหายใจเป็นช่วงๆ ซึ่งที่หยุดหายใจนี่เองทำให้ต้องรีบมาหาหมอ (ทั้งๆที่นอนกรนมาเป็นปีก็พอทนได้)
อีกอาการหนึ่งที่พบคือ มักจะง่วงนอนในช่วงระหว่างวัน (โดยที่กลับบ้านแต่วัน ไม่ได้ไปเที่ยวดึกๆดื่นๆ...ทีเวลาเที่ยวดึกดื่นละก็...ไม่กรน!) ถ้ามีอาการอย่างนี้ล่ะก็...อย่าได้นิ่งนอนใจ เพราะหัวใจของคุณอาจได้รับผลกระทบจากภาวะการนอนหลับแบบผิดปกติ (Sleep apnea) นี้
ทางการแพทย์พบว่า การนอนหลับที่ไม่ปกตินี้มีผลทำให้ร่างกายขาดออกซิเจนเรื้อรัง ผลที่ตามมาก็คือ ร่างกายจะกระตุ้นสารที่มีผลต่อระบบประสาทอัตโนมัติ และหลั่งสารที่มีผลต่อการบีบตัวของหลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดส่วนปลายบีบตัว ผลคือความดันโลหิตสูงขึ้นอีก นอกจากนี้ยังพบว่าเซลล์ของผนังหลอดเลือดจะทำงานผิดปกติ ซึ่งจะทำให้มีผลต่อการหลั่งสารที่ทำให้หลอดเลือดขยายตัว และยังมีผลต่อการทำงานของการเต้นของหัวใจ เป็นตัวที่ทำให้เกิดภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันได้ !!!
เมื่อมีผลมากมายต่อระบบหัวใจและหลอดเลือดอย่างนี้แล้ว จึงไม่น่าแปลกใจที่ทางการแพทย์พบว่า คนที่มีปัญหา Sleep apnea จะมีโอกาสเป็น ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ และหลอดเลือดสมองเพิ่มมากขึ้น! และเมื่อมีโรคภัยไข้เจ็บดังกล่าวอยู่ เช่น มีความดันโลหิตสูง การรักษาภาวะ Sleep apnea นี้ ก็จะทำให้คุมความดันโลหิตได้ง่ายขึ้น
การดูแลรักษา
การดูแลรักษา ถ้าเป็นน้อยๆอาจใช้วิธีง่ายๆ ตั้งแต่ลดน้ำหนัก (ถ้าน้ำหนักเกิน) ซึ่งสำคัญเป็นอย่างยิ่ง เพราะจะช่วยเรื่องหัวใจ ความดัน เบาหวาน และไขมันด้วย ควรเปลี่ยนท่า (การนอนหลับ) เป็นนอนตะแครงแทนนอหงาย หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ และเว้นการใช้ยานอนหลับ และบุหรี่ เป็นต้น
แต่ถ้ายังไม่ดีก็ควรพบแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญโดยตรง เพราะสาเหตุการเกิดโรคนี้มีมากมาย ตั้งแต่อาจจะเป็นปัญหาของสมอง ซึ่งควบคุมเกี่ยวกับการหายใจขณะที่นอนหลับ ซึ่งจะรู้ได้ก็ต้องตรวจโดยละเอียด และแพทย์ก็จะรักษาตามสาเหตุที่ตรวจพบนั้น อย่ารอให้เป็นนานหรือหนักเสียก่อนจนมีผลต่อหัวใจ ไม่เช่นนั้นคงจะหนีไม่พ้นหมอหัวใจละครับ!
คนที่มีคนข้างๆนอนกรนนั้น คงสังเกตได้ในบางครั้งว่า คนที่นอนกรนนั้นจะกรนมากขึ้น (อาจจะดังหรือไม่ดังก็ได้) เมื่อคนที่นอนข้างๆนั้นดื่มเหล้าหรือกินยานอนหลับก่อนเข้านอน เพราะอาการนอนกรนนั้นจะเกิดในช่วงที่คนไข้นอนหลับลึกและกล้ามเนื้อต่างๆหย่อนผ่อนคลายเต็มที่
ในคนที่อ้วนหรือคางสั้นๆ ทางเดินหายใจส่วนต้นบริเวณโคนลิ้นและเพดานปาก คือบริเวณลิ้นไก่ก็จะหย่อน ตกลงไปปิดกั้นทางเดินหายใจ โดยเฉพาะในท่านอนหงาย ที่โคนลิ้นจะตกไปกั้นทางเดินของอากาศที่อยู่ด้านหลัง ซึ่งอธิบายได้ว่า ถ้าบางคนนอนตะแคงแล้วเสียงกรนถึงหายไปได้
ในคนที่ปกติ เมื่อมีการอุดกั้นทางเดินหายใจช่วงระยะหนึ่ง(สั้นๆ) ก็จะรู้สึกตัวจากการหลับขึ้นมาหน่อยหนึ่ง จึงทำให้กล้ามเนื้อที่ทำให้ลิ้นและเพดานปากที่หย่อนไปกั้นทางเดินหายใจนั้นเกร็งตัวขึ้นก็จะหยุดกรน บางคนถึงกับรู้สึกตัวตื่นขึ้นมาคือ หลับๆตื่นๆ...หลับไม่สนิท
ถ้ามีอาการมากขึ้นๆ จะทำให้คนไข้พวกนี้หลับพักผ่อนไม่เพียงพอ จะมีลักษณะง่วงนอนทั้งวัน บางคนมากถึงขนาดที่นั่งคุยอยู่ก็เผลอหลับไป... มีบางคนผูกเชือกรองเท้าก็หลับได้!! คนไข้เหล่านี้จะไม่มีสมาธิเพราะร่างกายขาดการพักผ่อนที่เพียงพอ (เนื่องจากกลางคืนหลับได้ไม่ลึกพอ...)
ผลที่ตามมาคือ... คนเหล่านี้จะไม่ค่อยสามารถทำกิจกรรมได้( เนื่องจากหลับบ่อยๆ และเพลียในช่วงกลางวัน) ก็จะมีน้ำหนักเพิ่มขึ้น นานๆเข้าจะมีความดันโลหิตสูงด้วยเพราะขาดการพักผ่อนที่เพียงพอและในช่วงที่มีการอุดกั้นทางเดินหายใจนั้น ความดันในช่วงอกและหัวใจจะสูงขึ้นด้วย ทำให้เกิดหัวใจโต บางคนมาพบแพทย์เพราะหัวใจล้มเหลว คือมีอาการบวมและนอนราบไม่ได้ด้วยก็ได้
ผมมีคนไข้คนหนึ่งเป็นผู้ชาย อายุประมาณ 56 ปี ค่อนข้างอ้วนมีประวัติว่านอนกรนบางครั้ง แต่มาหาผมด้วยโรคความดันโลหิตสูง หลังจาการตรวจดูอย่างละเอียดแล้ว พบว่ามีการหยุดหายใจขณะที่หลับ (Sleep apnea) ผมจึงได้ให้การรักษาด้วยการให้ยาและลดน้ำหนัก ผลปรากฏว่าน้ำหนักลดลงไป ๖-๗ กิโลกรัม ความดันโลหิตกลับมาอยู่ในเกณฑ์ปกติจากการใช้ยาไม่มาก และเรื่องนอนกรนก็หายไปโดยสิ้นเชิง จนภรรยาเริ่มไม่สบายใจ เพราะไม่แน่ใจว่ายังนอนอยู่ข้างๆ หรือว่าแอบหนีออกไปเที่ยวนอกบ้าน...!!!
จากหนังสือ... ครอบครัวหัวใจแข็งแรง
ขอบคุณข้อมูลจาก ร.พ.พญาไท
www.phyathai.com
