พระราชประวัติสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล
สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ทรงเป็นพระราชโอรสองค์ที่ 69 ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และองค์ที่ 7 ในสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า
พระราชสมภพ
วันศุกร์ เดือนยี่ ปีเถาะ ขึ้น 3 ค่ำ ตรงกับวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2434 ในพระบรมมหาราชวัง สมเด็จพระราชชนกนาถพระราชทานพระนามว่า "สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดชฯ"
ทรงผนวช
ทรงผนวชเป็นสามเณร เมื่อวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2447 ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงเป็นพระราชอุปธยาจารย์ ประทับ ณ พระตำหนักทรงพรต วัดบวรนิเวศวิหาร ทรงลาผนวช วันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ. 2447
การศึกษา
- การศึกษาเบื้องต้น เมื่อทรงพระเยาว์ ทรงศึกษา ณ โรงเรียนราชกุมาร ใน พระบรมมหาราชวัง
- พ.ศ. 2447 โรงเรียนนายร้อยชั้นประถม
- พ.ศ. 2448 โรงเรียนกินนอน แฮร์โรว์ ประเทศอังกฤษ
- พ.ศ. 2450 Royal Prussian Military College ณ เมือง Potsdam ประเทศเยอรมัน แล้วทรงย้ายไปเรียน ณ Imperial German Naval College, Flensbourg
- พ.ศ. 2454 ทรงสำเร็จการศึกษาวิชาทหารเรือ โดยทรงสอบไล่ปีสุดท้ายได้ที่ 2 และทรงชนะการประกวดออกแบบเรือดำน้ำ
- พ.ศ. 2460 ทรงศึกษาเตรียมแพทย์ ณ มหาวิทยาลัย Harvard สหรัฐอเมริกา
- พ.ศ. 2462 ทรงศึกษาวิชาสาธารณสุขและวิชาปรีคลินิคบางส่วน ที่ School of Health Officer ของมหาวิทยาลัย Harvard ร่วมกับ M.I.T.
- พ.ศ. 2463 เสด็จนิวัติพระนคร เนื่องในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ สมเด็จพระศรี พัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพระพันปีหลวง
- พ.ศ. 2464 ทรงสำเร็จการศึกษาสาธารณสุข ทรงได้รับประกาศนียบัตร C.P.H.
- พ.ศ. 2466 ทรงศึกษาวิชาแพทย์ต่อ ที่มหาวิทยาลัย Edinburgh, Scotland แต่ประชวร เพราะอากาศหนาวจัด จึงเสด็จนิวัติพระนครอีกครั้งหนึ่ง
- พ.ศ. 2469 ทรงศึกษาวิชาแพทย์ต่อ ที่มหาวิทยาลัย Harvard
- พ.ศ. 2471 เดือนมิถุนายน ทรงสำเร็จวิชาแพทย์ ทรงได้รับปริญญา Doctor of Medicine (M.D.) เกียรตินิยมชั้น Cum Laude และทรงได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสมาคม เกียรตินิยมทางการศึกษาแพทย์ Alpha Omega Alpha
- วันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ. 2471 เสด็จกลับถึงกรุงเทพฯ
พระราชอิสริยศักดิ์
พ.ศ. 2446 ภายหลังโสกันต์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนา สมเด็จเจ้าฟ้าชายมหิดลอดุลยเดชฯ ขึ้นเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าต่างกรม มีพระนามตามพระสุพรรณบัฏว่า "สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดช นเรศวรมหาราชาธิบดินทร์ จุฬาลงกรณทราชาวรางกูร สมบูรณ์เบญจพรศิริสวัสดิ์ ขัติยวโรภโตสุชาติ คุณสังกาศเกียรติประกฤษฐ์ ลักษณวิจิตรพิสิฏฐ์บุรุษ ชนุดมรัตรพัฒนศักดิ์ อัครราชวรกุมาร กรมขุนสงขลานครินทร์" มุสิกนาม ให้ทรงศักดินา 40,000 ตามพระราชกำหนด อย่างสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้ากรม
พ.ศ. 2472 วันที่ 30 พฤศจิกายน (ภายหลังสวรรคตแล้ว) พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสถาปนาขึ้นเป็น "สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดชฯ กรมหลวงสงขลานครินทร์"
พ.ศ. 2477 วันที่ 25 มีนาคม พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล ทรงสถาปนาขึ้นเป็น "สมเด็จพระราชบิดา เจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดชฯ กรมหลวงสงขลานครินทร์"
พ.ศ. 2513 วันที่ 9 มิถุนายน พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ประกาศเฉลิมพระอัฐิสมเด็จพระราชบิดา ตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า "สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก" ทรงพระราชฐานันดรศักดิ์เสมอด้วยสมเด็จพระบวรราชเจ้า
พระราชอิสริยยศ
พระยศทหารเรือ แห่งราชนาวีเยอรมัน
1. นายเรือตรี พ.ศ. 2454
พระยศทหารเรือ แห่งราชนาวีสยาม
1. นายเรือตรี วันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2454
2. นายเรือโท วันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2469
3. นายนาวาเอก วันที่ 19 มิถุนายน พ.ศ. 2469
4. จอมพลเรือ วันที่ 8 มกราคม พ.ศ. 2541
พระยศทหารบก
1. นายพันโท พ.ศ. 2467
2. นายพันเอก พ.ศ. 2469
พระยศเสือป่า
1. นายกองโท นายเสือป่าพิเศษ กองเสือป่าหลวง พ.ศ. 2466
2. นายกองเอก กรมนักเรียนแพทย์เสือป่า พ.ศ. 2467
พระยศพลเรือน
1. มหาอำมาตย์ตรี (กระทรวงศึกษาธิการ) พ.ศ. 2467
ราชองครักษ์
1. นายพันเอก ราชองครักษ์พิเศษ ประจำกรมทหารราบที่ 1 จ.ป.ร. และ
2. นายนาวาเอก ราชองครักษ์พิเศษ เมื่อวันที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2469
ตำแหน่งราชการ
1. ประจำราชนาวีเยอรมัน พ.ศ. 2454-2457
2. สำรองราชการ กรมเสนาธิการทหารเรือ วันที่ 3 เมษายน พ.ศ. 2458 - 9 สิงหาคม พ.ศ. 2485
3. ประจำกองอาจารย์โรงเรียนนายเรือ แผนกแต่งตำรา วันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2458 ถึงวันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2459 (ทรงลาออกจากทหารเรือ)
4. อธิบดีกรมมหาวิทยาลัย กระทรวงศึกษาธิการ (ผู้บังคับบัญชาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย) วันที่ 11 ตุลาคม - 25 มิถุนายน พ.ศ. 2467
5. ข้าหลวงตรวจการศึกษาทั่วไป กระทรวงศึกษาธิการ วันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2467 จนสวรรคต
6. นายกกรรมการ คณะแพทยศาสตร์และศิริราชพยาบาล พ.ศ. 2468
ตำแหน่งราชการพิเศษ
1. กรรมการสภากาชาดสยาม
2. กรรมการกิตติมศักดิ์ วชิราวุธวิทยาลัย
3. กรรมการปกครอง และประธานกรรมการอำนวยการวชิรพยาบาล
4. พระอาจารย์พิเศษ คณะอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ทรงสอนวิชากายวิภาคเปรียบเทียบ ประวัติศาสตร์ และจุลกายวิภาคศาสตร์
5. พระอาจารย์พิเศษ คณะแพทยศาสตร์และศิริราชพยาบาล ทรงสอนวิชาสุขาภิบาล และมารดาทารกสงเคราะห์
ทรงงานในฐานะแพทย์
แพทย์ประจำ โรงพยาบาลแมคคอร์มิค เชียงใหม่ วันที่ 25 เมษายน พ.ศ. 2472 ถึงวันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2472
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
1. มหาจักรีบรมราชวงศ์
2. ปฐมจุลจอมเกล้าวิเศษ
3. นพรัตน์ราชวราภรณ์
4. เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5
5. เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6
6. เหรียญราชาภิเษก ทอง รัชกาลที่ 7
พระราชนิพนธ์สำคัญทางการแพทย์
1. "โรคทูเบอร์คูโลสิส" พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงพระศพ จอมพลสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงศ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ พ.ศ. 2463
2. "วิธีปฏิบัติการสุขาภิบาล" ทรงแสดงในการอบรมแพทย์สาธารณสุข พ.ศ. 2467
3. "Diphyllobothrium Latum in Massachusetts" A Report of Two Indigenous Cases:, JAMA: 90: 1607-1608, May 19, 1928
ความตั้งพระทัยในการเป็นแพทย์เฉพาะทางของสมเด็จพระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนกมีพระประสงค์จะทรงศึกษา และปฏิบัติงานต่อทางวิชากุมารเวชศาสตร์ ในสหรัฐอเมริกาอีกระยะหนึ่ง แต่ต้องเสด็จกลับประเทศไทยเพราะพระราชภารกิจ และเพราะพระอนามัยทรุดโทรม
การประชวร
1. ประชวรด้วยโรคพระวักกะ (ไต) พิการเรื้อรัง ในปี พ.ศ. 2466 แพทย์ในยุโรปคนหนึ่งกราบทูลว่า จะทรงมีพระชนม์ชีพอีกเพียง 2 ปี
2. ประชวรด้วยโรคไส้ติ่งอักเสบ ก่อนการสอบไล่เพื่อปริญญาแพทย์ เมื่อปี พ.ศ. 2470 แพทย์ต้องถวายการผ่าตัดเมื่อทรงสอบไล่แล้ว
3. ประชวรด้วยโรคฝีบิดในพระยกนะ (ตับ) เมื่อปี พ.ศ. 2472 ประชวรอยู่ 4 เดือน มีโรคแทรกซ้อนคือ พระอาการบวมน้ำในพระปัปผาสะ (ปอด) และพระหทัยวาย
สวรรคต
เมื่อวันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2472 เวลา 16.45 น. พระชนมายุ 37 ปี 8 เดือน 23 วัน
อภิเษกสมรส
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดช กรมขุนสงขลานครินทร์ อภิเษกสมรสกับ นางสาวสังวาลย์ ตะละภัฎ (สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี) และเสด็จฯ มาพระราชทานน้ำสังข์ เมื่อวันที่ 10 กันยายน พ.ศ. 2463 ณ วังสระปทุม
พระราชโอรส และพระราชธิดา
1. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ประสูติวันที่ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2466 ณ กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ
2. พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระราชสมภพเมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2468 ณ เมืองไฮเดลเบิร์ก ประเทศเยอรมันนี
3. พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พระราชสมภพเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2470 ณ เมืองเคมบริดจ์ รัฐแมสซาชูเซตต์ สหรัฐอเมริกา
พระราชกรณียกิจ
ทรงปรับปรุงการศึกษาแพทย์ พยาบาล และปรับปรุง ร.พ.ศิริราช ทรงเป็นผู้แทนรัฐบาลสยามทำความตกลงกับมูลนิธิร็อกกี้เฟลเลอร์ ซึ่งมูลนิธิได้ให้ความช่วยเหลือ โดยส่งศาสตราจารย์มาจัดหลักสูตรและปรับปรุงการสอนของคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้ทุนอาจารย์ไทยไปศึกษาต่อในต่างประเทศ ส่งอาจารย์พยาบาลเข้ามาช่วยปรับปรุงหลักสูตรและช่วยเรื่องการสอนในโรงเรียนพยาบาล
พระราชทานทุนการศึกษาส่วนพระองค์ให้แพทย์และพยาบาล พระราชทานทุนสร้างตึกมหิดลบำเพ็ญ ตึกอำนวยการ ซื้อโรงเรียนกุลสตรีวังหลัง และพระราชทานเงินซ่อมแซม จ้างพยาบาลต่างประเทศมาช่วยสอนและปรับปรุงโรงเรียนพยาบาล นอกจากนั้นยังได้พระราชทานเงินเป็นทุนการสอนและค้นคว้า รวมทั้งสิ้น 994,876.08 บาท (ไม่รวมทุนพระราชทานส่วนพระองค์แก่แพทย์และพยาบาล) อีกทั้งยังทรงขอพระราชทานทุนจากพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวและจากพระบรมวงศานุวงศ์ เพื่อสร้างตึกผู้ป่วยของ ร.พ.ศิริราช และทรงปรับปรุงวชิรพยาบาล รพ.แมคคอร์มิค รพ.สงขลา
ด้านสาธารณสุข... ทรงร่วมในการพิจารณา พ.ร.บ. การแพทย์ พ.ศ. 2466 โดยทรงแก้ไขข้อขัดข้องและความขัดแย้งต่าง ๆ จนลุล่วงไปด้วยดี ทำให้กฏหมายฉบับนี้เป็นกฎหมายการแพทย์ฉบับแรกที่ประกาศใช้ได้ ทรงส่งเสริมการมารดาและทารกสงเคราะห์และทรงช่วยอบรมแพทย์สาธารณสุขมณฑล
พระราชกรณียกิจทางวิชาอื่นๆ...ทรงดำริจะสร้างโรงเรียนสาธารณสุข พระราชทานทุนการศึกษาแก่ทันตแพทย์ การประมง จ้างครูต่างประเทศ ทรงวางรากฐานการศึกษาทางวิทยาศาสตร์การแพทย์และวิทยาศาสตร์พื้นฐาน โดยสร้างคณาจารย์วิทยาศาสตร์พื้นฐานรุ่นแรกของประเทศ การวางหลักสูตรวิทยาศาสตร์ และแพทย์ การก่อสร้างอาคารและจัดหาวัสดุอุปกรณ์ การค้นคว้าวิจัย การจัดหอพักนักศึกษา เป็นต้น
นอกจากนี้ยังทรงสร้างรากฐานการวิทยาศาสตร์แห่งชาติ โดยพระราชทานทุนส่งนักเรียนไปศึกษาวิชาฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา ณ ประเทศอังกฤษ ผลิตบัณฑิตเป็นครูสอนวิทยาศาสตร์ในมหาวิทยาลัย และในโรงเรียนทั่วประเทศ รวมทั้งบัณฑิตในวิทยาศาสตร์ประยุกต์ อาทิ ทันตแพทย์ เภสัชกร วิศวกร สถาปนิก บุคลากรงานสาธารณสุข ฯลฯ
ที่มา https://campus.sanook.com
