28 สิงหาคม พ.ศ.2520 : อำเภอพระเยา ได้รับการยกฐานะเป็น จังหวัดพะเยา
28 สิงหาคม พ.ศ. 2520 อำเภอพระเยา ได้รับการยกฐานะเป็น จังหวัดพะเยา นับเป็นจังหวัดที่ 72 ของไทย (ขณะนั้น) โดยแยกออกมาจากจังหวัดเชียงราย ในอดีตพะเยามีชื่อเดิมว่า "ภูกามยาว” หรือ "พยาว” ก่อตั้งขึ้นเมื่อพุทธศตวรษที่ 16 โดยมี พ่อขุนงำเมือง เป็นผู้ปกครอง นับอายุถึงปัจจุบันราว 900 ปี ภายหลังมีการเปลี่ยนแปลงอำนาจ และตกอยู่ภายใต้อิทธิพลเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรล้านนา ปัจจุบันแบ่งการปกครองออกเป็น 7 อำเภอ 2 กิ่ง มีพื้นที่ทั้งหมด 6,335.1 ตารางกิโลเมตร มีประชากรประมาณ 486,348 คน (พ.ศ. 2549) สภาพพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบสูงและภูเขา มีระดับความสูงตั้งแต่ 300-1,500 เมตรจากระดับน้ำทะเล มีเทือกเขาอยู่ทางทิศตะวันตก-ตะวันออกเฉียงเหนือ ตะวันออกเฉียงใต้และตอนกลาง มีเนื้อที่ประมาณ 6,335.06 ตารางกิโลเมตร มีพื้นที่ขนาดใหญ่เป็นลำดับที่ 15 ของภาคเหนือ และมีพื้นที่ป่าไม้ (จากภาพถ่ายดาวเทียม ปี 2542) ประมาณ 1,503,174 ไร่ หรือร้อยละ 37.96 ของพื้นที่ สภาพเป็นป่าดงดิบและป่าไม้เบญจพรรณ จังหวัดพะเยามีพื้นอยู่ทั้งในที่ลุ่มน้ำโขงและลุ่มน้ำเจ้าพระยา เทือกเขาที่สำคัญ ได้แก่ ดอยภูลังกา ดอยสันปันน้ำ ดอยแม่สุก ดอยขุนแม่แฝก ดอยขุนแม่ต๋ำ ดอยขุนแม่ต๋อม
