ชนกลุ่มน้อย

การฉลองปีใหม่อันครึกครื้นของชาวหยี                   หยี โลโล เป็นชนกลุ่มน้อยเผ่าหนึ่งของประเทศจีน มีประชากรร่วม 7 ล้านคน พูดภาษาตระกูลพม่า-ทิเบต ตั้งถิ่นฐานอาศัยอยู่ในมณฑลเสฉวน ยูนนาน กุ้ยโจว ชาวหยีมีเทศกาลเป็นอันมากที่หลากหลายลักษณะหลากหลายประเภท ทำให้ชาวโลโลในแคว้นเหลียงซาน มณฑลเสฉวน สนุกสนานกับงานเทศกาลต่างๆ ตลอดทั้งปี แต่เทศกาลที่สำคัญที่สุดคือ ปีใหม่ของเผ่าหยี                   ปีใหม่เผ่าหยี เป็นเทศกาลเก่าแก่ที่สืบทอดกันมาของประชาชนชาวหยีแคว้นเหลียงซานซึ่งเปรียบเสมือนเทศกาลตรุษจีนของชาวฮั่น โดยทั่วไปจะจัดขึ้นในเดือนเถาะตามปฏิทินเผ่าหยี ตรงกับเดือนสิบ ตามปฏิทินจันทรคติของจีน ซึ่งคำนวนเลือกฤกษ์วันโดยผู้อาวุโสผู้ที่เชี่ยวชาญปฏิทินเผ่าหยีหรือพ่อหมอ ซึ่งเป็นผู้ประกอบพิธีเซ่นไหว้บวงสรวง             หลังจากกำหนดฤกษ์วันปีใหม่ที่ศิริมงคลเรียบร้อยแล้ว หมู่บ้านชาวหยีซึ่งส่วนใหญ่อยู่ตามเขตภูเขาจะคึกคักเป็นพิเศษ ชาวบ้านทั้งหลายพากันเตรียมของที่จะใช้ในเทศกาลปีใหม่อย่างปลื้มปิติยินดี ต้องเตรียมเครื่องเทศต่างๆ สำหรับใชในการปรุงอาหารช่วงปีใหม่ ต้องตัดเย็บเสื้อผ้าใหม่สำหรับสมาชิกทั้งครอบครัว สานเสื่อต่างๆ ที่ทำด้วยหญ้าแห้ง โม่ถั่วทำเต้าฮวย ทำความสะอาดปัดกวาดเช็ดถูบ้าน ซักเครื่องนุ่มห่มและล้างถ้วยโถโอชาม กับทั้งหาฟืนตุนไว้สำหรับใช้ในตลอดทั้งปี                   โดยทั่วไปปีใหม่ชาวหยีจะมีงาน 3 วัน วันแรกคือวันขึ้นปีใหม่อย่างเป็นทางการ ในตอนเช้าตรู่แต่ละบ้านแต่ละครัวเรือน จะก่อไฟกองใหญ่ที่หน้าบ้านของตนเพื่อให้กลุ่มควันไฟเป็นตัวแทนของคนทั้งบ้าน ภาวนาให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์บนสวรรค์ดลบันดาลให้ปีที่จะมาถึงนี้ ฝนตกตามฤดูกาลมีผลเก็บเกี่ยวธัญญาหารที่อุดมสมบูรณ์ พร้อมทั้งอัญเชิญดวงวิญญาณของบรรพบุรุษกลับมาฉลองปีใหม่กับลูกหลาน วันที่สองเป็นวันที่ต้องสนุกสำราญให้เต็มที่ เป็นไฮไลต์ของเทศกาลปีใหม่ พวกเด็กๆจะนำอาหารจากบ้านไปรวมกลุ่มทำกิจกรรมจะเล่นร้องรำทำเพลงและกินข้าวด้วยกันที่ชายป่า คนหนุ่มสาวจะสวมเสื้อผ้าชุดสวยงามที่เตรียมไว้สำหรับวันเทศกาล พวกหญิงสาวทั้งหลายจะดีดพิณสามสายและพิณพระ-จันทร์อันแสนไพเราะ และร้องเพลงกันอย่างเพลิดเพลิน บรรดาหนุ่มสาวก็จะฟ้อนรำทำเพลงแบบชาวหยีและทำกิจกรรมละเล่นต่างๆ กันอย่างครื้นเครง พวกผู้ชายก็จะจับกลุ่มพากันไปเยือนบ้านเพื่อน และอวยพรปีใหม่ให้แก่เจ้าของบ้านและตั้งวงเหล้าดื่มกินอย่างเต็มที่                   วันที่สามเป็นวันส่งบรรพบุรุษกลับสู่สวรรค์ ที่ชาวหยีแต่ละครอบครัวจะใช้อาหารเลิศรสนานาชนิดมาประกอบพิธีอัญเชิญดวงวิญญาณบรรพบุรุษกลับสู่สวรรค์ด้วยความศรัทธาอย่างจริงใจ การทำพิธียิ่งเช้ายิ่งดี เพื่อให้วิญญาณของบรรพบุรุษเดินทางกลับโดยเร็วและสวัสดิภาพการเซ่นไหว้บรรพบุรุษเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาของชาวหยี พวกเขาเคารพผู้เฒ่าผู้อาวุโส นับถือบรรพบุรุษประเพณีเซ่นไหว้บรรพบุรุษยังคงสืบทอดมาถึงปัจจุบันพวกเขาเชื่อว่า ความร่มเย็นผาสุกภายในครอบครัว ฝนฟ้าที่ตกต้องตามฤดูกาล และลูกหลานเต็มบ้านเต็มเมือง เป็นเพราะวิญญาณบรรพบุรุษเป็นผู้ปกป้องคุ้มครอง เช่นนี้แล้วปีใหม่ของชาวหยีถึงจะถือได้ว่าผ่านไปอย่างสมบูรณ์แบบ                   แน่นอนล่ะ การอวยพรปีใหม่เป็นสาระสำคัญในการขึ้นปีใหม่ ในช่วงระหว่างการขึ้นปีใหม่ จะไม่มีการแบ่งเชื้อสาย ไม่แบ่งว่าใครเป็นเจ้าของบ้านใครเป็นแขก แต่ละบ้านแต่ละครอบครัวจะออกไปอวยพรญาติมิตร ผู้หลักผู้ใหญ่กัน แม้ว่าระยะทางจะไกลและยากลำบากเพียงใด แม้ว่าจะต้องข้ามเขาลงห้วย ก็จะต้องไปอวยพรปีใหม่กัน ทุกคนจะสวมเสื้อผ้าชุดสวยงามสำหรับวันเทศกาล สีหน้าร่าเริงชื่นบาน เมื่อไปถึงบ้านที่ไปอวยพร แขกและเจ้าของบ้านก็จะแย่งกันร้องเพลงฉลองการเก็บเกี่ยวได้ผลอุดมสมบูรณ์ กล่าวคำอวยพรและมอบของขวัญปีใหม่ให้แก่กัน ผู้เป็นเจ้าบ้านก็จะนำเหล้าอย่างดี อาหาร ชั้นเยี่ยมมาเลี้ยงต้อนรับแขกผู้มาเยือน                   วันปีใหม่ของชาวหยีไม่เพียงแต่เป็นเทศกาลที่อิ่มท้อง คือพากันกินเหล้ากินอาหารอย่างอิ่มหนำเท่านั้น หากแต่ยังได้สนุกสนานมากขึ้น คือมีโอกาสฟังการร้องรำทำเพลงอย่างชื่นบานด้วย เพลงปีใหม่ของชาวหยีมีเนื้อหาความหลากหลาย ท่วงทำนองคงที่ วิธีขับร้องมีเอกลักษณ์บทเพลงมีเนื้อหาเกี่ยวข้องตั้งแต่เริ่มหว่านข้าวบัควีท ข้าวแค้ว แล้วร้องถึงธัญญาหารมีผลเก็บเกี่ยวที่อุดมสมบูรณ์จากธัญญาหารสมบูรณ์ร้องถึงหมูเห็ดเป็ดไก่เต็มคอกเต็มเล้า จากหมูเห็ดเป็ดไก่เต็มคอกเต็มเล้า ร้องถึงชีวิตการกินอยู่ที่อยู่ดีมีสุข จากชีวิตที่อยู่ดีมีสุขร้องถึงชีวิตที่สันติสุขในปีที่มาถึง ชาวบ้านเผ่าหยีทั้งมวลจะรวมกลุ่มชุมนุม ร่วมกันร้องเพลงวันปีใหม่ พากันร่าเริงเบิกบานใจอย่างเต็มที่ในวันปีใหม่                   ในช่วงขึ้นปีใหม่ของชาวหยี ไม่ว่าคุณจะเป็นชาวท้องถิ่นหรือคนต่างถิ่น ไม่ว่าคุณจะเป็นผู้มาอวยพรปีใหม่ หรือ ผู้มาเยี่ยมชม เพียงแค่เดินเข้าไปในบ้านของชาวหยี ที่มีอัธยาศัยแล้ว คุณก็จะกลายเป็นแขกคนสำคัญ โดยได้รับการต้อนรับด้วยใบหน้าที่ยิ้มแย้มแจ่ม-ใสและอาหารที่รสชาติโอชานานาชนิด   ที่มา