ไม้ขีดไฟ - ถามตอบที่ Sanook! Guru

        ไม่เจ๊งหรอก เพราะถึงอย่างไรคนทั่วไปก็ยังต้องพึงไม้ขีดไฟอยู่โดยเฉพาะผู้ที่อาศัยอยู่ในชนบทที่ไฟฟ้ายังเข้าไม่ถึง         แต่เดิมประเทศไทยต้องนำเข้าไม้ขีดไฟจากต่างประเทศที่ขึ้นชื่อมากคือไม้ขีดไฟของญี่ปุ่น   นอกนั้นก็เป็นไม้ขีดไฟของ จีน ฟิลิปปินส์   อังกฤษ   สิงคโปร์   ฯลฯ   ประเทศไทยเพิ่งจะผลิตไม้ขีดไฟเองได้ในสมัยรัชกาลที่ ๗ โดยบริษัทมิ่นแซ จำกัด ซึ่งยังคงผลิตอยู่จนป้จจุบัน         คุณเพชร-พลอย   ลองเดาดูสิว่า   ปัจจุบันมีโรงงานผลิตไม้ขีดไฟในประเทศไทยอยู่สักกี่แห่ง         คำตอบ   คือ ราว ๑๐ โรงงาน อยู่ที่กรุงเทพฯ   สงขลา นครราชสีมา   อุดรธานี   ขอนแก่น   จังหวัดละ   ๑   โรง   อยู่ที่ปทุมธานี ๒   โรง และชลบุรี ๓ โรง   ปัญหาสำคัญของการผลิตไม้ขีดไฟในปัจจุบัน   คือ   การขาดแคลนวัตถุดิบ ได้แก่   ไม้เนื้ออ่อนซึ่งมีน้อยลงเนื่องจากการปิดสัมปทานป่าไม้ และปัญหาด้านค่าจ้างแรงงานที่เพิ่มขึ้น         ส่วนเรื่องของกำเนิดไม้ขีดไฟนั้น   เอนก   นาวิกมูล เล่าไว้ในหนังสือ   |สั่งพิมพ์คลาสสิค| ดังนี้         ปี พ ศ   ๒๓๗๐   ต้นสมัยรัชกาลที่   ๓   นักเคมีชาวอังกฤษชื่อจอห์น   วอล์คเกอร์   ทำไม้ขีดจากเศษไม้จุ่มปลายลงในส่วนผสมของแอนติโมนีซัลไฟด์   โปตัสเซียมคลอเรต และกาวที่ทำจากยางไม้   gumarabic   เมื่อเอาไม้ขีดไฟนี้ขีดลงบนกระดาษทรายแรงเสียดสีจะทำให้เกิดความร้อนที่ทำให้ไม้ขีดลุกเป็นไฟ ไม้ขีดแบบนี้เรียกกันว่า ลูซิเฟอร์ผู้ถือแสงสว่าง ลูซิเฟอร์เป็นอีกชื่อหนึ่งของดาวพระศุกร์ ไม้ขีดแบบที่จอห์น วอล์คเกอร์ ประดิษฐ์เป็นแบบเดียวกันกับไม้ขีดประเภท   |ขีดกับอะไรก็ได้|   แต่ก็เชื่อถือไม่ค่อยจะได้ว่าเมื่อขีดแล้วจะติดจริง         ราวปี พ ศ ๒๓๗๓ ในประเทศฝรั่งเศส ชาร์ลส์ โซเรีย ผลิตไม้ขีดไฟที่มีปลายทำด้วยฟอสฟอรัสเหลือง   จนถึงสิ้นศตวรรษที่ ๑๙ หัวไม้ขีดมีส่วนประกอบของฟอสฟอรัสเหลืองหรือขาวซึ่งมีพิษทำให้คนงานในโรงงานไม้ขีดเจ็บป่วยถึงพิการหรือเสียชีวิตด้วยโรคที่เรียกกันว่า phossy jaw         ช่วงสิบปีหลัง พ ศ ๒๓๘๓ หรือปลายสมัยรัชกาลที่ ๓ มีการค้นพบฟอสฟอรัสแดงซึ่งทำให้ผลิตไม้ขีดได้อย่างปลอดภัย   ไม้ขีดแบบใหม่จะจุดไฟได้ต่อเมื่อขีดลงบนพื้นผิวที่เตรียมไว้เท่านั้น   ผิวสำหรับขีดอยู่ข้างกล่องไม้ขีดมีฟอสฟอรัสแดงทาติดอยู่ด้วยยางไม้   gumarabic หรือกาวชนิดอื่น   ส่วนที่หัวไม้ขีดมีโปตัสเซียมคลอเรตที่เมื่อกระทบกระทั่งกับฟอสฟอรัสแดงข้างกล่องก็จะเกิดปฏิกิริยาให้ความร้อนมากพอที่จะจุดไฟติดได้         เรื่องก้านไม้ขีดก็น่าศึกษาเหมือนกัน   เป็นเรื่องน่าประหลาดใจที่รู้ว่าวัสดุอื่นก็ใช้ทำก้านไม้ขีดไฟได้ด้วย   เช่น   ด้ายเคลือบขี้ผึ้ง และกระดาษแข็งเคลือบขี้ผึ้ง แต่ไม้เป็นวัสดุที่ใช้ทำก้านไม้ขีดได้ดีที่สุด         ไม้สำหรับทำก้านไม้ขีดควรจะเป็นไม้สีขาว ไม่มีกลิ่น เนื้อไม้ไม่แข็งหรืออ่อนเกินไป   นิยมใช้ไม้มะยมป่า   ไม้มะกอก   ไม้อ้อยช้าง   ไม้ปออกแตก เป็นต้น   ก่อนจุ่มทำหัวไม้ขีดจะต้องเอาปลายก้านไม้ขีดที่จะติดหัวนั้นไปจุ่มขี้ผึ้งพาราฟินก่อน   หากเนื้อไม้แข็งเกินไปก็จะไม่ดูดซึมพาราฟิน   พาราฟินนี้จะเป็นตัวส่งผ่านไฟจากหัวไม้ขีดไปสู่ก้านไม้ขีด   หากไม่มีพาราฟิน   พอขีดไฟติดปุ๊บไฟก็จะดับปั๊บ และหากเนื้อไม้อ่อนไปก้านไม้ขีดก็จะไม่คงรูปเป็นก้านตรงได้ “ ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี ”