พระนามพระเจ้าแผ่นดิน - ถามตอบที่ Sanook! Guru

          คำถามนี้   ม ร ว   สุมนชาติ   สวัสดิกุล   เคยกราบทูลถามสมเด็จฯ   กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และได้คำตอบมาว่า   การเรียกพระนามพระเจ้าแผ่นดินไทย พม่า มอญ   มีวิธีเรียกคล้ายคลึงกัน   อาจจำแนกออกเป็น ๑๐ อย่างด้วยกัน คือ ๑   เรียกเวลาดำรงพระชนม์อยู่ โดยมากข้าแผ่นดินเรียกว่า   ขุนหลวง พระเป็นเจ้า เจ้าชีวิต พระเจ้าแผ่นดิน ในหลวง   ฯลฯ   ในบานแผนกกฎหมายใช้   พระบาทสมเด็จบรมบพิตร   พระพุทธเจ้าอยู่หัว ๒   เรียกตามชื่อเมืองที่ปกครอง โดยมากชาวเมืองอื่นเรียกว่า พระเจ้าอู่ทอง พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา พระเจ้าเชียงใหม่พระเจ้าหงสาวดี พระเจ้าอังวะ พระเจ้ากรุงสยาม ๓ เรียกตามพระนามเดิม โดยมากชาวพื้นเมืองเรียกว่าพระร่วง พระยาอู่ พระเจ้ามังลอง พระเจ้ามังระ ฯลฯ ๔ เรียกตามพระนามในพระสุพรรณบัตรว่า พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามกุฎสุทธสมมติเทพย์พงศ์ วงษาดิศวรกษัตริย์ วรขัตติย ราชนิกรโรดม จาตุสันตมหาจักรพรรดิราชสังเทศบรมธรรมิกราชมหาราชาธิราช   บรมนาถบรมบพิตร พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ๕   เรียกตามพระนามที่ถวายแด่ต้นราชวงศ์ว่า พระรามาธิบดี พระสรรเพชญ์ พระมหาธรรมราชา พระบรมราชา ฯลฯ ที่ ๑ ๒ ๓ ตามลำดับ ๖   เรียกในราชการเมื่อล่วงรัชกาลแล้วว่า พระบรมโกศพระพุทธเจ้าหลวง   และสมเด็จพระอัยกา โดยลำดับ ๗ เรียกตามปากตลาดเมื่อล่วงรัชกาลแล้วว่า ขุนหลวงเสือ   ขุนหลวงทรงปลา   ขุนหลวงหาวัด   ขุนหลวงขี้เรื้อน และพระเจ้าเชลยตองอู ๘   เรียกพิเศษเพิ่มพระเกียรติยศว่า พระเจ้าช้างเผือก   พระมหาจักรพรรดิ พระบรมไตรโลกนาถ พระเจ้าทรงธรรม   พระนเรศวร พระนารายณ์ พระปิยมหาราช ฯลฯ ๙   เรียกตามลำดับก่อนหลังในราชวงศ์ว่า   แผ่นดินต้นแผ่นดินกลาง ฯลฯ ๑๐   เรียกตามนามพระพุทธรูปที่สร้างขึ้นอุทิศถวายว่าพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก และพระพุทธเลิศหล้านภาลัย “ ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี ”