การจราจรของค้างคาว - ถามตอบที่ Sanook! Guru

                  ค้างคาวสามารถบินในที่มืด ๆ ได้โดยไม่เคยชนกำแพง กิ่งไม้ หรือสิ่งกีดขวาง เราไม่สู้จะเชื่อนักว่าค้างคาวบินได้ปลอดภัยเช่นนั้น นักวิทยาศาสตร์ชาวอิตาลีชื่อ สปาลแลนซานิ Spallanzani ได้พิสูจน์ว่า ค้างคาวบินได้ในที่มืด ๆ จริง ๆ โดยเขาได้ทดลองปิดตาทั้งสองข้างของค้างคาว แล้วปล่อยให้บินผ่านสิ่งกีดขวาง ปรากฏว่าค้างคาวบินได้อย่างปลอดภัย ใน พ ศ ๒๔๖๓ นักสรีรวิทยาชาวอังกฤษชื่อ ฮาร์ตริดจ์ Hartridge ได้ตั้งทฤษฎีว่า ค้างคาวบินได้ปลอดภัยในที่มืด ๆ โดยการส่งเสียงซูเปอร์โซนิก เสียงที่มีความถี่สูงมากจนเกินกว่าที่หูมนุษย์เราจะได้ยิน เสียงนั้นจะสะท้อนก้องกลับมาเข้าหูค้างคาว ในปี พ ศ ๒๔๘๓ นักวิทยาศาสตร์ชาวอเมริกันชื่อ กริฟฟิน Griffin และกาแลมบอส Galambos ได้ศึกษาค้างคาวและพิสูจน์ว่าทฤษฎีดังกล่าวนั้นเป็นความจริง เสียงชูเปอร์โชนิกที่ค้างคาวส่งออกมามีความถี่ระหว่าง ๔๐ ๐๐๐-๕ ๐๐๐ ครั้งต่อวินาที ความถี่นี้สูงประมาณสองสามเท่าของความถี่ที่หูมนุษย์เราได้ยินได้ ค้างคาวจะส่งเสียง quot ร้อง ” นี้ประมาณ ๕-๑๐ ครั้งต่อวินาที หากเป็นบริเวณที่มีเครื่องกีดขวางมาก ค้างคาวอาจส่งเสียง “ ร้อง quot ถึง ๖๐ ครั้งต่อวินาที เสียง “ ร้อง quot เหล่านี้จะไปกระทบสิ่งกีดขวางแล้วสะท้อนมาเข้าหูค้างคาว ค้างคาวต้องใช้จิตใต้สำนึกจดจำเวลาที่สิ้นไประหว่างที่เสียงออกจากปากจนกระทั่งกลับมาเข้าหูของมัน มันจะรู้ได้ทันทีว่า สิ่งกีดขวางอยู่ห่างจากตัวมันเท่าใด เพราะเสียงมีความเร็วคงที่อันหนึ่ง   ถ้าหากเราอุดหูค้างคาวเสียเพื่อให้มันไม่ค่อยได้ยินเสียง ความสามารถที่จะบินหลีกเลี่ยงสิ่งกีดขวางจะลดลงอย่างเห็นได้ชัด                   เราสงสัยกันมานานแล้วว่า ค้างคาวที่บินไปเป็นหมู่ ไม่มีความสับสนหรือว่า คลื่นที่เข้าหูเป็นคลื่นที่ตัวส่งออกไป หรือเป็นของพรรคพวก แม้เราจะยังไม่มีข้อมูลเรื่องนี้อย่างแน่ชัดแต่เราเชื่อว่าค้างคาวแต่ละตัวจะส่งเสียงที่มีความถี่แตกต่างกันเล็กน้อย จึงทำให้มันรู้ได้ว่าเป็นเสียงของใคร เรื่องนี้ก็เข้าทำนองเดียวกับการส่งวิทยุ สถานีวิทยุแต่ละแห่งจะส่งคลื่นตามขนาดของตน เพื่อจะได้ไม่ไปรบกวนสถานีอื่น นอกจากนี้เสียงจากค้างคาวเดินทางระยะสั้น ๆ ราว ๒ เมตร ปัญหาสับสนว่าเป็นคลื่นของใครจึงไม่มี                   ปัญหาที่แปลกและเรายังไม่ทราบคำตอบก็คือ ค้างคาวรู้ได้อย่างไรว่าเสียงที่สะท้อนก้องกลับมานั้น เป็นเสียงที่ไปกระทบกับแมลงที่มันจับกินเป็นอาหารได้ หรือว่ากระทบกับสิ่งกีดขวางค้างคาวบางพวกสามารถฉกแมลงที่กำลังเกาะอยู่ตามกิ่งไม้และใบไม้ได้ขณะที่มันบินโฉบถลา สมมุติว่าเราขว้างก้อนหินไปเบื้องล่างค้างคาว ค้างคาวจะบินโฉบลงมา แต่ในทันใดนั้นเองมันก็ถลาจากไป ค้างคาวบอกความแตกต่างระหว่างแมลงกับก้อนหินที่ขว้างได้อย่างไร เสียงซูเปอร์โซนิก คือเรดาร์ของค้างคาว นับเป็นกลไกที่เลิศลอยและละเอียดอ่อนมาก                   ข้อมูลนี้ได้มาจากหนังสือ   วิทยาศาสตร์ในชีวิตประจำวัน   แปลและจัดพิมพ์โดยสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ “ ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี ”