ผ้าขาวขึ้นด้วยคราม - ถามตอบที่ Sanook! Guru

        ถ้านำคำถามนี้ไปถามเด็กวัยรุ่น   เขาคงจะย้อนถามว่า   ครามคืออะไร เพราะปัจจุบันเห็นจะเลิกใช้ครามแช่เสื้อแล้วกระมังสมัยเป็นเด็ก “ ซองคำถาม ” เคยนั่งดูแม่ชักเสื้อนักเรียนพอถึงน้ำสุดท้ายแม่จะเทผงคราม พจนานุกรมให้ความหมายว่าผงสีน้ำเงินที่ได้จากต้นคราม ในกล่องขนาดเท่ากลักไม้ขีด   ใส่ลงอ่างน้ำแต่เพียงเล็กน้อย แล้วนำเสื้อลงจุ่ม บิดขึ้นตาก พอแห้งแล้ว เสื้อนักเรียนก็ดูใหม่เอี่ยมสะอาดตา “ ซองคำถาม ” ไม่เคยนึกสงสัยเลยว่าครามทำให้ผ้าขาวขึ้นได้อย่างไร จนคุณสมลักษณ์ถามมานี่แหละ         เราทราบว่าแสงสว่างธรรมดา ordinary light ที่เรียกว่าแสงขาว white light นั้นประกอบด้วยแสงหลายสีผสมกันนับตั้งแต่แสงสีม่วงจนกระทั่งถึงแสงสีแดง   เช่น   แสงอาทิตย์   เป็นต้น   ความรู้สึกที่เรารู้ว่าเป็นสีต่าง ๆ   นั้น   เนื่องจากแสงสีนั้น ๆ สะท้อนเข้าตา   ความจริงแล้วไม่มีวัตถุใดเลยที่มีสีอยู่ในตัวเอง แต่วัตถุมีความสามารถที่จะดูดแสงสีที่แน่นอนอันหนึ่งไว้แล้วสะท้อนสีอื่น ๆ ที่เหลือ   ถ้าเราหาวิธีใดวิธีหนึ่งแยกแสงสีม่วงแดง magenta ออกจากแสงอาทิตย์ แสงขาว ได้ เราจะพบว่าแสงที่เหลือออกมานั้นจะเป็นแสงสีเขียว ดังนั้นวัตถุที่มีสีเขียว เราเห็นเป็นสีเขียว เป็นเพราะว่า วัตถุนั้นสามารถดูดแสงสีม่วงแดงไว้ได้ ในทำนองเดียวกัน วัตถุที่เห็นเป็นสีเหลืองต้องมีคุณสมบัติที่ดูดแสงสีน้ำเงินไว้ได้ สีที่เป็นคู่ ๆ กันเช่นนี้ คือ สีม่วงแดงกับสีเขียว   หรือสีเหลืองกับสีน้ำเงิน เราเรียกว่าสีส่วนเติมเต็มของแสง complementary color of light   นอกจากนี้ยังมีสีส่วนเติมเต็มอีกหลายคู่ สีเป็นคู่ ๆ เหล่านี้ทั้งหมดเมื่อรวมกันตามสัดส่วนที่พอเหมาะ   จะมีคุณสมบัติกลายเป็นแสงสีขาว   เมื่อสีใดสีหนึ่งในสีส่วนเติมเต็มแต่ละคู่หายไป แสงที่เหลืออยู่ก็จะเป็นแสงสีส่วนเติมเต็มของแต่ละคู่นั้น         ผ้าขาวเก่า ๆ มักจะมีสีเหลือง เนื่องจากมันดูดแสงสีน้ำเงิน-ม่วงไว้   แสงที่มาเข้าตาเราก็จะเป็นสีเหลือง แสงแดง แสงเขียว เนื่องจากขาดสีน้ำเงิน-ม่วงไป แสงขาว แสงเขียว แสงแดง แสงน้ำเงิน ครามซึ่งเราใช้ลงผ้ามีสีน้ำเงิน   ทำให้ผ้าขาวเก่า ๆ ที่เราลงครามแล้วนั้นดูขาวผ่องขึ้น เนื่องจากวัตถุนี้ดูดแสงสีเหลืองไว้ คงเหลือส่วนสะท้อนออกมาจากผ้าพอดีผสมกับแสงสีน้ำเงินที่สะท้อนออกมาจากคราม เราจึงเห็นเป็นสีขาว แสงขาว แสงเหลือง แสงน้ำเงิน “ ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี ”