ประเพณีวันเกิด - ถามตอบที่ Sanook! Guru

              ประเพณีการทำบุญวันเกิดไม่น่าจะเป็นประเพณีดั้งเดิมของไทย ด้วยไม่ปรากฏหลักฐานในทางตำนาน แม้ในหนังสือวรรณคดีเก่า ๆ ก็มิได้กล่าวถึง ซึ่งก็เป็นการสอดคล้องกับความเชื่อถือของคนโบร่ำโบราณ คนในสมัยเก่า ๆ ถือวันเดือนปีเกิดเป็นความลับอย่างยิ่ง จะเปิดเผยสุ่มสี่สุ่มห้ามิได้ เกรงว่าเมื่อคนอื่นรู้วันเดือนปีเกิดแล้วก็จะกระทำด้วยอิทธิฤทธิ์ของเวทมนตร์คาถาอาคมมีอันให้เป็นไปต่าง ๆ โดยเฉพาะบุคคลที่เป็นคนสำคัญหัวหน้าหมู่คณะหรือผู้หญิงสาว ดูว่ามีความระมัดระวังกันมากมิฉะนั้นก็ต้องพรางวันเกิด ตรงกันข้ามกับสังคมปัจจุบัน วันเกิดเป็นวันสำคัญที่ควรเปิดเผย ยิ่งผู้ที่มีบุญบารมี มีอำนาจวาสนา ก็ยิ่งมีผู้ต้องการทราบวันเกิดกันมาก สื่อมวลชน เช่น วิทยุ หนังสือพิมพ์ ก็ถือเป็นข่าวที่น่าสนใจประจำวัน               ความนิยมในการทำบุญวันเกิดนั้น เริ่มจากพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษาเมื่อครั้งรัชกาลที่ ๓ พระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษามิได้กำหนดครบรอบปีทางจันทรคติหรือสุริยคติเป็นแต่พอถึงปีใหม่ ก็นับว่าพระชนมพรรษาเจริญขึ้นปีใหม่ จึงมีการพระราชพิธีในวันขึ้นปีใหม่ ซึ่งมีในเดือนห้าหรือวันสงกรานต์               การทำบุญวันเกิดทุก ๆ ปีเมื่อบรรจบรอบทางสุริยคติ   เช่น   ที่ทำกันทุกวันนี้ เกิดขึ้นโดยพระราชดำริของรัชกาลที่ ๔ ตั้งแต่ครั้งยังทรงผนวช โดยเหตุที่ได้ทรงศึกษาค้นคว้าเชี่ยวชาญในวิชาโหราศาสตร์จนทรงคำนวณเทียบเคียงวันทางจันทรคติกับสุริยคติได้ แต่ก่อนถือว่าการทำบุญวันเกิดต้องเป็นการภายใน จะทำกันเอิกเกริกได้ก็ต่อเมื่อมีอายุครบ ๖๐ ปี เรียกกันว่าทำบุญอายุ               ส่วนประเพณีวันเกิดของสถาบันต่าง ๆ นั้น เล่ากันว่า เราได้มาจากธรรมเนียมของฝรั่ง และที่จัดทำกันเป็นพิธีครั้งแรก ก็คืองานของกระทรวงการต่างประเทศ สมัยกรมหมื่นเทวะวงศ์วโรปการทรงเป็นเสนาบดี จัดเป็นงานเลี้ยงสังสรรค์ระหว่างทูตานุทูต ธรรมเนียมนี้ได้ถือเป็นแบบอย่างสืบ ๆ มา และวิวัฒนาการเปลี่ยนแปลงไปตามความเหมาะสมของแต่ละสถาบันว่าควรจะจัดพิธีเช่นไร               สำหรับพิธีทำบุญวันเกิดในทางพระพุทธศาสนา เท่าที่นิยมกระทำกันทั่ว ๆ ไปในปัจจุบัน ถ้าเป็นวันเกิดของบุคคล ก็สุดแต่ความสะดวกของแต่ละบุคคล ใส่บาตรพระสามรูปห้ารูปก็มีเท่าอายุก็มี หรือจัดถวายสังฆทาน   บางท่านที่มีโอกาสก็อาราธนาพระเจริญพระพุทธมนต์ที่บ้าน ส่วนมากนิมนต์สวดมนต์แล้วฉันเพลเป็นงานวันเดียวเสร็จ บางรายก็มีศรัทธาไปบำเพ็ญกุศลที่วัด               เรื่องวันเกิดนั้น จะจัดฉลองกันอย่างไรก็สุดแต่ความพอใจแต่ข้อที่ควรระลึกเสมอก็คือ ต้องรู้ว่าอายุของเราเพิ่มขึ้นอีกหนึ่งปี แล้วย้อนมองดูชีวิตที่ผ่านมาในรอบขวบปีว่ามีอะไรดีหรือไม่ดีแล้วพยายามละเว้นความไม่ดี เสริมสร้างความดีให้เพิ่มขึ้นเพราะค่าของชีวิตไม่ได้นับกันที่อายุ               ทั้งหมดนี้ “ ซองคำถาม ” คัดย่อมาจากข้อเขียนของพระรัตนเวที วัดพระเชตุพน “ ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี ”