โซตัส - ถามตอบที่ Sanook! Guru

ระบบโซตัส ในมหาวิทยาลัยไทยมีต้นกำเนิดที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ผู้ที่นำระบบโซตัสเข้ามาคืออาจารย์รุ่นแรก ๆ ที่จบจากมหาวิทยาลัยลอสบานยอสในฟิลิปปินส์ มหาวิทยาลัยคอร์แนล และมหาวิทยาลัยโอเรกอนในสหรัฐอเมริกา โซตัสเป็นรูปแบบการรับน้องที่เข้มข้น คือมีการว้าก ลุยโคลน ปล้นหอชิงธง ลอดซุ้ม และการลงโทษผู้กระทำผิดที่เรียกว่า "ถีบน้ำ" คือ การถีบผู้กระทำผิดจากหอสูงประมาณ ๑๐ เมตร ให้ตกลงไปในสระน้ำ โดยมีจำนวนครั้งตามความผิด ถ้าผิดมากก็โดนหลายรอบ เช่น ๗ แรงถีบ ๙ แรงถีบ วิธีการนี้จะใช้ลงโทษเฉพาะช่วงรับน้องเท่านั้น

ปัจจุบันการถีบน้ำไม่มีอีกแล้วคำว่า โซตัส (SOTUS) มีความหมายตามตัวอักษร คือ

S = Seniority หรืออาวุโส หมายถึง ความเกรงใจเคารพในสิทธิซึ่งกันและกัน

O = Order หรือระเบียบวินัย สิ่งนี้จำเป็นมากในชีวิตที่ต้องอยู่ร่วมกันเป็นกลุ่มในสังคม

T = Tradition หรือประเพณี เป็นสิ่งที่เห็นว่าดี ถูกต้องและประพฤติปฏิบัติสืบต่อกันมา

U = Unity หรือความสามัคคี คือความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน

S = Spirit หรือน้ำใจ หมายถึง การมีน้ำใจ เอื้อเฟื้อเกื้อกูล ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน

ฟังดูจากความหมาย โซตัสเป็นสิ่งที่ดี แต่ปัจจุบันรูปแบบได้เปลี่ยนไปในเชิงกำราบรุ่นน้อง มีการถือระบบอาวุโสเป็นหลักจนมีคำกล่าวที่ว่า & “ รุ่นน้องมีสิทธิ์เป็นศูนย์& ” ในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์มีกลุ่มต่อต้านและพยายามล้มล้างระบบนี้ด้วยเหตุผลที่ว่า เป็นการกดขี่ความคิด ทำให้หวาดกลัว เก็บกด ไม่กล้าแสดงออกทางความคิดและการกระทำ นิสิตใหม่ที่รับระบบโซตัสไม่ได้ถึงกับต้องลาออกไปก็เคยมีปรากฏ ส่วนผู้ที่เห็นด้วยกับระบบโซตัสบอกว่า ระบบโซตัสมีข้อดีตรงที่จะทำให้ทุกคนสนิทสนมกันเร็วขึ้น มีการช่วยเหลือกัน มีความรับผิดชอบต่อตนเองมากขึ้น

ระบบโซตัสของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ได้แพร่ไปยังมหาวิทยาลัยอื่น ๆ ด้วย ปัจจุบันมีผู้ไม่เห็นด้วยกับระบบโซตัสมากขึ้น

" ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม / สำนักพิมพ์สารคดี "