ลงขัน - ถามตอบที่ Sanook! Guru

                  อาจารย์ศรีศักร   วัลลิโภดม   อธิบายเรื่องนี้ไว้ในวารสารเมืองโบราณฉบับเดือนกันยายน พ ศ ๒๕๑๗ ว่า งานบุญในชนบทเจ้าของบ้านจะนำขันเงินหรือสำริดมาวางไว้ที่โต๊ะหรือตั่ง ณ มุมใดมุมหนึ่งของบ้าน   แล้วให้ญาติคอยจดจำนวนเงินและรายชื่อผู้ที่นำเงินมาให้   เมื่อแขกมาถึง   ก็จะตรงมาที่ขันนั้นก่อน   นำเงินจำนวนหนึ่งใส่ลงไปในขันเพื่อช่วยเจ้าภาพในการทำบุญ   ประเพณีนี้เพิ่งจะเกิดขึ้นมาไม่นาน   เพราะย้อนหลังไปราว   ๔๐   ปี   ชาวบ้านมักจะช่วยกันด้วยสิ่งของและแรงงานมากกว่าจะช่วยเป็นเงิน                   การลงขันเหมือนกับการเล่นแชร์   ผู้ที่เป็นเจ้าภาพในงานทำบุญเหมือนกับคนที่เปียแชร์นั่นเอง   คือหลังจากที่ได้เงินลงขันของเขามาแล้ว   ก็ต้องนึกทันทีว่าตกเป็นหนี้เขา   ต้องไปช่วยลงขันในงานของคนที่เคยมาช่วยตนบ้างในโอกาสต่อไป   โดยเหตุนี้ในงานลงขันจึงต้องมีผู้ที่เป็นญาติสนิทคอยช่วยทำหน้าที่จดชื่อและจำนวนเงินของแขกที่มาลงขันไว้ เพื่อว่าเมื่อถึงคราวของเขาบ้าง   จะได้รู้ว่าตนจะต้องช่วยเขาเท่าใด และรายชื่อที่จดไว้นั้นจะได้นำไปตรวจสอบกับรายชื่อของจำนวนแขกที่ตนได้เชิญไปว่ามาครบตามที่เชิญหรือไม่   ใครบ้างที่ขาดไป หรือคนที่มาในงานให้เงินลงขันมากหรือน้อยกว่าเงินที่ตนลงขันให้เขามาก่อนอย่างใดบ้าง   ส่วนผู้ที่เป็นแขกนำเงินมาลงขันนั้น ก็จะจำหรือบันทึกไว้ว่า เคยลงขันให้แก่เจ้าภาพเท่าใด และตนได้เคยช่วยลงขันเขามากี่รายแล้ว   รายการที่บันทึกไว้นี้จะช่วยให้เจ้าของคาดคะเนจำนวนเงินช่วยและจำนวนแขกได้ หากในโอกาสต่อมาตนจะจัดงานทำบุญบ้าง “ ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี ”