ทุกข์ คือ ความคิด ความคิดที่ปรารถนาออกไปนอกตัวตน หรืออยากเป็นโน่นเป็นนี่ แต่เป็นไม่ได้ดังใจตัวเองที่คิดต้องการ ก็กลายเป็นความทุกข์ใจเกิดความทรมานจิตใจเพราะเราไม่สามารถจะดับทุกข์ที่ใจของเราได้
การปฏิบัติธรรมจึงเป็นเครื่องขจัดขัดเกลาจิตใจของเราให้สงบลง ให้มีธรรมเป็นเครื่องปกป้องคุ้มครองใจเราก็ไม่หลงเป็นสุขกว่า หลงมันเป็นทุกข์ เหมือนคนตาบอดเดินไม่ถูกทาง มันไปนอกทางเสียแล้วล่ะก็ ชนโน่นชนนี่แต่ถ้าไม่หลงก็เหมือนคนตาดีเดินไปตรงทาง ฉะนั้นถือว่าเรามาปฏิบัติเพื่อกันความทุกข์ใจ
ทุกข์มี ๒ ทาง คือ ทุกข์กายกับทุกข์ใจ สิ่งที่จะแก้ให้พ้นทุกข์ได้ก็คือ การรู้ใจตนเอง โดยการเข้ามาประพฤติปฏิบัติทำใจของเราให้ละความร้อนใจ ให้กลายเป็นคนใจเย็น ถ้าใจเย็นแล้วไม่มีอะไรเป็นทุกข์เลย
อะไรทำใจร้อนใจ ? การคิดมาก การคิดไม่หยุด ความคิดนึกที่ไม่เป็นธรรม ความคิดที่ไม่ปล่อยวาง ความคิดที่ไม่เป็นกลาง คิดเข้าข้างตัวเอง ไม่มีเหตุผล เมื่อใจของเราเองไม่เป็นกลาง มันก็กลายเป็นอคติ ก็ไม่มีความสุขใจได้
การมาวัดจึงมารู้จักทุกข์ รู้จักดับทุกข์ด้วยการเริ่มต้นปฏิบัติ เช่น กำหนดรู้ลมหายใจเข้า นึกในใจว่า
