ซะกาต หรือ ทานประจำปีหมายถึงทรัพย์สินส่วนเกินจำนวนหนึ่ง ซึ่งมุสลิมต้องจ่ายให้แก่ผู้ที่มีสิทธิได้รับเมื่อครบรอบปี ถ้ามุสลิมคนใดมีทรัพท์สิน เงินทอง สินค้าที่เหลือในรอบปีแล้วไม่ทำการบริจาค ผู้นั้นก็ผู้หนึ่งที่ทำผิดบัญญัติของอิสลาม และยังถือเป็นการผิดกฎหมายในบางประเทศที่ใช้กฎหมายอิสลาม ในประเทศไทยมุสลิมจำเป็นต้องจ่ายทั้งซะกาตและภาษี
ในอัลกุรอานได้กล่าวถึงการบริจาคซะกาตว่า
إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاء وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ عَلِيمٌ حَكِيم
นิศอบ เกณฑ์และมาตรฐานของซะกาต
ซะกาตจะเป็นภาคบังคับก็ต่อเมื่อจำนวนผลผลิต ผลเก็บเกี่ยว หรือทรัพย์สินนั้นมีเกินกว่าเกณฑ์ที่กำหนด โดยแยกออกตามประเภทของรายได้
นิศอบของผลผลิตทางการเกษตร
หากผลเก็บเกี่ยวมีจำนวนมากกว่า 5 วะสัก หรือประมาณ 653 กก.
- ต้องจ่าย 10% ของผลเก็บเกี่ยวถ้าเพาะปลูกโดยการพึ่งพาฝน
- หรือจ่าย 5% ของผลเก็บเกี่ยวถ้าวิดน้ำด้วยกังหันจากแม่น้ำลำธาร ตักน้ำจากบ่อ หรือใช้เครื่องปั้มน้ำดูดน้ำจากคลอง
ปศุสัตว์ที่จะต้องจ่ายซะกาตคือ อูฐ วัว กระบือ แกะ แพะ
นิศอบของวัว
- ทุก ๆ 30 ตัว จ่ายซะกาตเป็นลูกวัวอายุ 1 ขวบ
- ทุก ๆ 40 ตัว จ่ายซะกาตเป็นลูกวัวอายุ 2 ขวบ
- อูฐ 5-9 ตัว ต้องจ่ายเป็นแกะ 1 ตัว
- อูฐ 10-14 ตัว ต้องจ่ายเป็นแกะ 2 ตัว
- อูฐ 15-19 ตัว ต้องจ่ายเป็นแกะ 3 ตัว
- อูฐ 20-24 ตัว ต้องจ่ายเป็นแกะ 4 ตัว
- อูฐ 25-35 ตัว ต้องจ่ายเป็นลูกอูฐตัวเมียอายุหนึ่งขวบจำนวน 1 ตัว
- อูฐ 36-45 ตัว ต้องจ่ายเป็นลูกอูฐตัวเมียอายุสองขวบจำนวน 1 ตัว
- อูฐ 46-60 ตัว ต้องจ่ายเป็นลูกอูฐตัวเมียอายุสามขวบจำนวน 1 ตัว
- อูฐ 61-75 ตัว ต้องจ่ายเป็นลูกอูฐตัวเมียอายุสี่ขวบจำนวน 1 ตัว
- อูฐ 76-90 ตัว ต้องจ่ายเป็นลูกอูฐตัวเมียอายุสองขวบจำนวน 2 ตัว
- อูฐ 91-120 ตัว ต้องจ่ายเป็นลูกอูฐตัวเมียอายุสามขวบจำนวน 2 ตัว
- อูฐ 121 ตัวหรือมากกว่านั้น ต้องจ่ายเป็นลูกอูฐตัวเมียอายุสองขวบจำนวน 1 ตัวทุก ๆ 40 ตัว หรือ ลูกอูฐตัวเมียอายุสามขวบจำนวน 1 ตัวทุก ๆ 50 ตัว
- ทองคำหนัก 85 กรัม ไม่ว่าจะเป็นทองรูปพรรณ ทองแท่ง หรือเหรียญทอง จ่ายซะกาต 2.5% ของราคาทองคำ
- เงินหนัก 595 กรัม ไม่ว่าจะเป็นเงินรูปพรรณ เงินแท่ง หรือเหรียญเงินบริสุทธิ์ จ่ายซะกาต 2.5 % ของราคาเงิน
- เงินมาตราใดก็ตามเก็บไว้ที่บ้านหรือในธนาคาร มีค่าเท่ากับเงินบริสุทธิ์ 595 กรัม ต้องจ่ายซะกาต 2.5 % ของจำนวนเงิน
- มีสมบัติเป็นสินค้าในคลัง มีค่าเท่ากับเงินบริสุทธิ์ 595 กรัม ต้องจ่ายซะกาต 2.5 % ของราคาสินค้า
ทรัพย์สินต่อไปนี้ต้องจ่ายซะกาต 1/5 หรือ 20% ของรายได้
- รายได้จากทำเหมืองแร่ธาตุต่าง ๆ เช่น ทองคำ เงิน ตะกั่ว ทองแดง เหล็ก น้ำ ถ่านหิน เพชรพลอยและอัญมณีชนิดต่าง ๆ สารส้ม เกลือ ปิโตรเลียม ฯลฯ
- ขุมทรัพย์ของมีค่าที่พบเจอใต้พื้นดิน ใต้กำแพง ในต้นไม้ ภูเขา หรือทะเล
- คนขัดสน ที่รายได้ไม่พอกับค่าใช้จ่าย
- คนยากจน ที่ไม่มีทรัพย์สินและไม่มีรายได้
- เจ้าหน้าที่ดูแลซะกาต
- มุอัลลัฟ คนต่างศาสนาที่เป็นมิตรกับชาวมุสลิม
- ไถ่ทาส ไถ่เชลยศึก
- คนติดหนี้
- ในหนทางของอัลลอหฺ เช่นสร้างโรงเรียน โรงพยาบาล
- คนเดินทาง ผู้พลัดถิ่น เช่นนักศึกษาผู้เดินทางไปศึกษาต่างถิ่น