พระประวัติ
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ ประสูติเมื่อวันเสาร์ ที่ 13 กรกฎาคม 2500 ณ โรงพยาบาลกายส์ กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ พระนามเดิมคือ หม่อมหลวงโสมสวลี กิติยากร เป็นพระธิดาพระองค์ใหญ่ของ หม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ กิติยากร กับ ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี (ยุคล) กิติยากร ทรงมีพระขนิษฐาคือ หม่อมหลวงสราลี กิติยากร (จิราธิวัฒน์)
หม่อมหลวงโสมสวลี กิติยากร ศึกษาชั้นต้นที่โรงเรียนจิตรลดา ต่อมาเมื่อหม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ ย้ายมาเป็นผู้พิพากษาศาลจังหวัดเชียงใหม่ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๐ ก็ได้ทรงย้ายมาอยู่ที่เชียงใหม่ด้วย ทรงเข้าเรียนที่โรงเรียนเรยีนาเชลีวิทยาลัย
ทรงเข้าสู่พระราชพิธีอภิเษกสมรส เมื่อวันที่ ๓ มกราคม พ.ศ. ๒๕๒๐ ได้รับสถาปนาขึ้นเป็น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรชายา ในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร ทรงพระประสูติกาลพระธิดา คือ พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา เมื่อวันที่ ๗ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๑
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ประกาศเฉลิมพระนาม พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลีพระวรชายาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ฯ สยามมกุฎราชกุมาร เป็น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ เมื่อวันที่ 12 สิงหาคม 2534
พระบุพการีและพระญาติวงศ์
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ ทรงมีพระบุพการีและพระญาติวงศ์อยู่ในพระราชวงศ์ ดังนี้
- พระบิดา คือ ม.ร.ว.อดุลกิติ์ กิติยากร
- พระมารดา คือท่านผู้หญิงพันธ์สวลี กิติยากร(ม.จ.พันธ์สวลี ยุคล)
- พระอัยกา(ปู่) คือ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้านักขัตรมงคล กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ
- พระอัยยิกา(ย่า) คือ ม.ล.บัว(สนิทวงศ์)กิติยากร
- พระอัยกา(ตา)คือ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธ์ยุคล
- พระอัยกี(ยาย)คือ ม.ล.สร้อยระย้า (สนิทวงศ์)ยุคล
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ นอกจากจะเป็นพระภาติกา(ลูกสาวของพี่ชาย) ของสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถแล้ว ยังทรงเป็นพระญาติในราชสกุลสนิทวงศ์ทางฝ่ายพระอัยกีอีกด้วย ดังนั้นไม่ผิดเลยที่ ม.ล.ศรีฟ้า มหาวรรณ เคยกล่าวไว้ว่า สายพระโลหิตพระราชวงศ์จักรีของพระองค์นั้นเข้มข้นนัก ทรงเกื้อกูลพระญาติอยู่เสมอ เช่น เสด็จเยี่ยมคุณยี่สุ่น มารดาของพระอัยกีอยู่เสมอ พร้อมด้วยพระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา รวมถึงประทานความเคารพรักความนับถือแก่ท่านผู้หญิงพวงร้อย อภัยวงศ์ น้องสาวของม.ล.สร้อยระย้า ทรงเคารพพระญาติวงศ์อยู่เสมอ เห็นได้จากการที่ทรงยกพระหัตถ์ขึ้นไหว้ท่านมุ้ย ท่านหญิงปัทมนรังสี เพราะทั้งสององค์มีศักดิ์เป็นพระมาตุลาและพระมาตุจฉา
พระกรณียกิจด้านต่าง ๆ
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ ทรงบำเพ็ญพระกรณียกิจด้านต่าง ๆ แบ่งเบาพระราชภาระพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ ในการเสนด็จแทนพระองค์ไปทรงประกอบพระกรณียกิจต่างๆ จนลุล่วงด้วยดีสมกับที่ทรงวางพระราชหฤทัยตลอดมา
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ ทรงมีความสนพระทัยในด้านสังคมสงเคราะห์ และการสาธารณสุข ทรงรับโครงการต่าง ๆ ของสภากาชาดไทย ไว้ในพระอุปถัมภ์หลายโครงการ ได้แก่
1. โครงการ "ช่วยลดการติดเอดส์จากแม่สู่ลูก" สภากาชาดไทย ในพระอุปถัมภ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ
2. กองทุนยาพระวรราชาทินัดดามาตุสำหรับผู้ติดเชื้อเอดส์ สภากาชาดไทย
3. กองทุนพระวรราชาทินัดดามาตุเพื่อช่วยลดการติดเอดส์จากแม่สู่ลูก
4. กองทุนนมสำหรับเด็กในโครงการช่วยลดการติดเอดส์จากแม่สู่ลูก สภากาชาดไทย
5. มูลนิธิศาสตราจารย์ นายแพทย์ หม่อมราชวงศ์กัลยาณกิติ์ กิติยากร
6. โครงการ คือชีวิตให้พ่อแม่เพื่อลูกน้อยที่ติดเอดส์ ตามโครงการช่วยลดการติดเอดส์จากแม่สู่ลูกสภากาชาดไทยในพระอุปถัมภ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ
7. กองทุนโรคมะเร็งในเด็ก ในพระอุปถัมภ์ของพระเจ้าวรวงค์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ และ
8. มูลนิธิอาสาเพื่อนพึ่ง (ภาฯ) ยามยาก สภากาชาดไทย
ภาพจาก หนังสือสกุลไทย
ข้อมูลจาก www.princess-pa-foundation.or.th
