ชาวติมอร์ตะวันออกลงประชามติเพื่อแยกตัวจากประเทศอินโดนีเซีย

30 สิงหาคม พ.ศ.2542 : ชาวติมอร์ตะวันออกลงประชามติเพื่อแยกตัวจากประเทศอินโดนีเซีย

     30 สิงหาคม พ.ศ. 2542 ประชาชนชาว ติมอร์ตะวันออก (East Timor) ลงประชามติครั้งประวัติศาสตร์ เพื่อแยกตัวเป็นอิสระจากประเทศอินโดนีเซีย ผลการลงประชามติปรากฎว่ามีผู้ที่ต้องการให้ติมอร์ฯ อยู่ภายใต้การปกครองของอินโดนีเซียต่อไปเพียง 20 % ขณะที่อีก 78.5 % ต้องการเอกราชและประชาธิปไตย การลงประชามติครั้งนี้ส่งผลให้เกิดประเทศใหม่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ว่า "สาธารณรัฐประชาธิปไตยติมอร์-เลสเต” (Democratic Republic of Timor-Leste) เป็นประเทศอันดับที่ 142 ของโลก และเป็นประเทศแรกในศตวรรษที่ 21 ทั้งนี้ติมอร์ตะวันออกเดิมเป็นโปรตุเกสมาตั้งแต่ปี 2063 เมื่อเจ้าอาณานิคมถอนตัวออกไปในปี 2518 ชาวติมอร์ฯ จึงประกาศเอกราช และมีการจัดตั้งพรรคการเมืองของติมอร์ฯ เองชื่อ "เฟรติลิน” (Fretilin) เข้ามาบริหารประเทศ โดยมี ซานานา กุสเมา (xanana gusmao) หัวหน้าพรรคขึ้นเป็นประธานาธิบดีคนแรก แต่ติมอร์ฯ ดำรงเอกราชอยู่ได้ไม่นาน ก็ถูกอินโดนีเซียส่งทหารเข้ายึดและผนวกรวมเป็นจังหวัดหนึ่ง ชาวติมอร์ฯ นำโดยกุสเมาก็ได้รวมตัวกันลุกขึ้นมาปกป้องอธิปไตยของตน จนถูกปราบปรามจากทหารของอินโดนีเซียหลายครั้ง โดยเฉพาะเมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน 2534 มีประชาชนชาวติมอร์ฯ บาดเจ็บล้มตายจำนวนมาก นานาประเทศทั่วโลกจึงออกมากดดันอินโดนีเซียให้คืนอธิปไตยแก่ติมอร์ฯ ในที่สุดจึงจัดให้มีการลงประชามติ แต่ภายหลังจากนั้นไม่นานก็เกิดกลียุคตามมา โดยอินโดนีเซียได้ส่งทหารเข้าทำลายล้างบ้านเมืองและประชาชนชาวติมอร์ฯ อย่างโหดร้าย รุนแรง จนภาพของความป่าเถื่อนและไร้มนุษยธรรมนี้เผยแพร่ไปทั่วโลก เป็นเหตุให้สหประชาชาติต้องส่งกำลังทหารเข้ามาในติมอร์ เพื่อกดดันให้กองกำลังของอินโดนีเซียออกไป โดยมี พลโท บุญสร้าง เนียมประดิษฐ์ เป็นผู้บัญชาการกองกำลังรักษาสันติภาพของสหประชาชาติ (Force Commander หรือ FC) คุมกองกำลังกว่า 8,000 คน จาก 24 ประเทศคอยรักษาสันติภาพในติมอร์ฯ ก่อนที่จะประกาศเอกราชอย่างเป็นทางการในวันที่ 20 พฤษภาคม 2545 ปัจจุบันประเทศติมอร์ตะวันออกประกอบด้วยเกาะอเทาโร (Atauro), เกาะจาโก (Jaco) และ เกาะโอเอคุสซี-อัมเบโน (Oecussi-Ambeno) ถูกล้อมรอบด้วยประเทศอินโดนีเซีย มีพื้นที่ 14,609 ตารางกิโลเมตร เมืองหลวงและเมืองใหญ่สุดคือกรุงดีลี (Dili) ประชาชนส่วนใหญ่กว่า 90 % นับถือศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาธอลิก ภาษาราชการคืออินโดนีเซีย และใช้สกุลเงินดอลลาร์สหรัฐอเมริกา