บัญชีรายได้ประชาชาติ(National Income Account) หรือ ผลิตภัณฑ์ประชาชาติ หมายถึง มูลค่าของสินค้าและบริการขั้นสุดท้ายที่ประเทศผลิตได้ในระยะเวลาหนึ่ง โดยปกติคิดระยะเวลา 1 ปี บัญชีรายได้ประชาชาติเป็นข้อมูลสำคัญที่ใช้ในการวิเคราะห์สถานการณ์ทางเศรษฐกิจของประเทศและการวางนโยบายเศรษฐกิจของภาครัฐและเอกชน ในปัจจุบัน การเสนอข้อมูลเกี่ยวกับกิจกรรมทางเศรษฐกิจมวลรวมของประเทศมักต้องอ้างอิงตัวเลขบัญชีรายได้ประชาชาติเสมอ
ความเป็นมา
ประเทศต่างๆทั่วโลกนั้นพึ่งจะมาเรียนรู้และมีการจัดทำบัญชีรายได้ประชาชาติเมื่อไม่กี่สิบปีมานี้ โดยนักเศรษฐศาสตร์คนแรกที่คำนวณรายได้ประชาชาติของประเทศอังกฤษในราวกลางศตวรรษที่ 18 คือ เซอร์วิลเลี่ยม เพตตี้ (Sir William Petty ค.ศ. 1623 – 1687) แต่ก็ไม่ได้รับความสนใจในวงกว้าง
ต่อมา เซอร์ ริชาร์ด สโตน นักเศรษฐศาสตร์ชาวอังกฤษ ได้สร้างระบบบัญชีรายได้ประชาชาติสำหรับประเทศอังกฤษ ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 และจอห์น เมย์นาร์ด เคนส์ ได้ใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการเสนอทฤษฎีงบประมาณขาดดุลของรัฐบาลเพื่อแก้ปัญหาภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ เมื่อสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลง องค์การสหประชาชาติได้แต่งตั้ง เซอร์ ริชาร์ด สโตน เป็นหัวหน้าคณะทำงานพัฒนาวิธีการจัดทำบัญชีรายได้ประชาชาติให้เป็นแนวเดียวกัน เพื่อให้ประเทศสมาชิกองค์การสหประชาชาตินำไปใช้
ระบบบัญชีรายได้ประชาชาติ จึงได้แพร่หลายจากประเทศอุตสาหกรรมไปยังเกือบทุกประเทศในโลก ในขณะเดียวกัน สงครามโลกครั้งที่ 2 ได้สร้างความเสียหายแก่ระบบเศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกาอย่างรุนแรงเช่นกัน กระทรวงพาณิชย์ของอเมริกาจึงร่วมกับ National Bureau of Economic Research จัดทำบัญชีรายได้ประชาชาติของสหรัฐอเมริกาขึ้นเป็นครั้งแรก ในปี ค.ศ.1932 เพื่อให้ผู้วางแผนใช้ข้อมูลที่ถูกต้องและเชื่อถือได้ในการแก้ปัญหาทางเศรษฐกิจ และจัดตั้งหน่วยงานทำหน้าที่นี้โดยเฉพาะนับแต่นั้นเป็นต้นมา
ในกรณีของไทย กองบัญชีรายได้ประชาชาติ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) รับผิดชอบจัดทำบัญชีรายได้ประชาชาติตั้งแต่ปี 2493 เป็นต้นมา จัดทำบัญชีเศรษฐกิจเงินทุนและตารางปัจจัยการผลิตและผลผลิตในปี 2518 และปัจจุบันกำลังจัดทำบัญชีงบดุลแห่งชาติ ส่วนบัญชีดุลการชำระเงินนั้น ธนาคารแห่งประเทศไทยเป็นผู้จัดทำ
ระบบบัญชีแห่งชาติที่ประเทศต่างๆใช้ในปัจจุบัน
ระบบบัญชีแห่งชาติที่ประเทศต่างๆใช้ในปัจจุบัน มี 3 ระบบ คือ
1. ระบบขององค์การสหประชาชาติ (UN System of National Accounting) ระบบนี้ใช้ครั้งแรกมีชื่อย่อว่า UNSNA 1953 ต่อมาได้รับการปรับปรุงให้ดีขึ้นและเรียกชื่อย่อว่า UNSNA 1968 ใช้กับระบบเศรษฐกิจทุนนิยมเสรี ประเทศสมาชิกขององค์การสหประชาชาติส่วนใหญ่ใช้ระบบนี้
2. ระบบของประเทศสหรัฐอเมริกา (USSNA) ใช้กับระบบเศรษฐกิจทุนนิยมเสรีเช่นกัน มีรายการแตกต่างจาก UNSNA เล็กน้อย มีสหรัฐอเมริกาใช้อยู่เพียงประเทศเดียว
3. แมททีเรียล โปรดักซ์ ซิสเต็ม (Material Product System) ใช้กับระบบเศรษฐกิจแบบมาร์กซิสม์ ใช้ในกลุ่มประเทศคอมมิวนิสต์
