กบฏไถ้ผิง (Taiping Rebellion) เกิดขึ้นในประเทศจีนเมื่อ ค.ศ. 1850-1864 เป็นเหตุการณ์กบฏที่ทำให้เกิดคนตายมากที่สุดในโลกคือ 20 ล้านคน และเป็นเหตุการณ์ที่สำคัญเหตุการณ์หนึ่งที่เกิดขึ้นในช่วงก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครองของจีนจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ มาเป็นระบอบสาธารณรัฐ
การเกิดกบฏไถ้ผิงได้ทำให้จีนต้องประสบกับความยุ่งยากและต้องใช้เวลาปราบปรามเป็นเวลานาน สาเหตุสืบเนื่องมาจากการรุกรานของมหาอำนาจตะวันตกซึ่งนำโดยอังกฤษ ทั้งเศรษฐกิจของจีนก็ประสบกับความเสื่อมโทรมอย่างหนัก ระหว่าง ค.ศ.1840-1850 ทำให้จีนเกิดกบฏภายในราชอาณาจักรอย่างมากมาย ที่สำคัญคือ กบฏไถ้ผิง ซึ่งนำโดย หุง ซิง-ฉาน( Hong xiuquan) พร้อมด้วยพลพรรคจำนวน 10,000 คน ได้ตั้งตัวเป็นกบฏอย่างเปิดเผยใน ค.ศ.1840 พร้อมกันนั้นได้ส่งกำลังเข้าโจมตีฝ่ายรัฐบาลในมณฑลกวางสี
ค.ศ.1851 หุง ซิง ฉาน ได้สถาปนาชื่อประเทศใหม่ว่า ไถ้ผิงเทียนกว๋อ และระหว่าง ค.ศ.1850-1853 ฝ่ายกบฏได้รับชัยชนะในการทำสงครามมาโดยตลอด จนกระทั้งยึดกรุงนานกิงได้ แต่ครั้นถึง ค.ศ.1864 ทหารที่จงรักภักดีต่อราชวงศ์แมนจูก็สามารถปราบปรามฝ่ายกบฏได้ ทำให้หุง ซิว ฉาน ฆ่าตัวตายในที่สุด
ผลของกบฏไถ้ผิง ทำให้เศรษฐกิจของจีนตกต่ำ ประชาชนเกิดความทุกข์ยากและต่างกัพากันอพยพออกไปแสวงหาที่ทำกินใหม่ยังภาคโพ้นทะเล ผู้คนก็ล้มตายเป็นจำนวนมาก และส่งผลกระทบต่อความรู้สึกของชาวจีนที่นับวันจะเป็นปฏิปักษ์ต่อราชวงศ์แมนจูมากขึ้น ประกอบกับปัจจัยปัญหาการเมืองภายนอกจึงเป็นสาเหตุให้จีนเปลี่ยนแปลงการปกครองในที่สุด
อ้างอิง https://bp-smakom.org/BP_School/Social/Pa-tirup-Chiana.htm
เหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับประเทศไทย
การปราบฮ่อของไทย ระหว่าง พ.ศ.2418 - 2431
พวกฮ่อคือพวกจีนที่ร่วมกับการกบฏไถ้ผิง (Taiping Rebellion) ที่มุ่งหมายจะให้จีนพ้นจากอำนาจของพวกแมนจู จนเกิดการรบพุ่งกันเป็นการใหญ่ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๐๕ พวกไต้เผงแพ้ต้องหลบหนีไปซุ่มซ่อนตัวตามป่าเขาในมณฑลต่าง ๆ ของจีน ในมณฑล ยูนาน ฮกเกี้ยน กวางไส กวางตุ้ง เสฉวน และส่วนหนึ่งหนีมายังตังเกี๋ย ทางตั้งเกี๋ยจึงดำเนินการปราบปรามทำให้พวกฮ่อต้องหนีไปอยู่ที่เมืองซันเทียน ซึ่งตั้งอยู่ชายแดนสิบสองจุไท เมื่อปี พ.ศ.๒๔๐๘ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า ฯ และได้ประพฤติตนเป็นโจรเที่ยวปล้นบ้านเมืองในดินแดนสิบสองจุไท และเมืองพวน ฝ่ายไทยเริ่มทำการปราบฮ่อในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เพราะถือว่าพวกฮ่อเข้ามาก่อการกำเริบในราชอาณาจักรไทย
