เอนเทอโรไวรัส (Enterovirus) ประกอบไปด้วยเชื้อไวรัสทั้งหมด 68 ซีโรทัยป์ ส่วนใหญ่ก่อให้เกิดโรคในเด็กซึ่งเป็นโรคที่ไม่รุนแรง และสามารถหายได้เอง อาการเหมือนไข้หวัด ทำให้เกิดโรคมือเท้าปาก โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบโรคกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ที่สำคัญ บางครั้งอาจก่อให้เกิดโรคมากกว่าหนึ่งโรคก็ได้ อาการทางระบบประสาทที่พบได้บ่อย เป็นอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรง คล้ายกับโรคโปลิโอ หรือกลุ่มอาการกิแลงเบอเร่ ถ้าเชื้อลุกลามเข้าไปในเนื้อสมองจะก่อให้เกิดการอักเสบของสมองลักษณะเป็นโรคไข้สมองอักเสบ เชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 เกิดขึ้นได้สองลักษณะ อาจเกิดเป็นการระบาดเล็กน้อยที่มีเด็กป่วยไม่มากและส่วนใหญ่ไม่ทำให้เสียชีวิต อีกลักษณะหนึ่งเป็นการระบาดที่รุนแรง พบเด็กติดเชื้อเสียชีวิตเป็นจำมาก การระบาดที่รุนแรง พบที่ประเทศบุลกาเรียในปี 1975 ประเทศฮังการีในปี 1978 ประเทศมาเลเซีในปี 1997 ประเทศไต้หวันในปี 1998,2000,2001 พบในประเทศไทยปีแรก 1998 และ2012 พบในประเทศกัมพูชา มีเด็กเสียชีวิตไปแล้ว 64 ราย ในรายที่เสียชีวิตจากการติดเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 เมื่อทำการผ่าชันสูตรศพ พบเชื้อไวรัสในไขสันหลังและเนื้อสมองส่วนเมดัลลาของผู้ป่วยแทบทุกราย เด็กมาโรงพยาบาลด้วยอาการไข้สูง 2-4 วัน แล้วอาการของเด็กจะเลวลงอย่างรวดเร็วจนกระทั้งเสียชีวิตใน12-24 ชั่วโมง ผู้ป่วบส่วนใหญ่ปรากฎอาการของโรคมือเท้าปาก บางรายมีแผลในปาก สำหรับรายที่เสียชีวิต สาเหตุเกิดจากการติดเชื้อในสมองและภาวะปอดบวมน้ำ รวมทั้งเลือดออกในปอด การติดต่อของเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 เป็นการติดต่อจากการกินเชื้อไวรัสที่ปนเปื้อนเข้าไปในร่างกาย แต่เชื้อนี้ก็สามารถติดต่อทางการหายใจได้เช่นกัน การพบว่าเด็กๆ ที่เคยได้รับเชื้อ Coxsackievirus A16 มาก่อนจะสร้างภูมิต้านทานที่ก่อให้เกิดภาวะไวเกินต่อการติดเชื้อเอนเทอโรไวรัสซ้ำในคราวต่อมา หรือเรียกว่า Hypersensitivity reactionและเป็นสาเหตุที่ทำให้ลักษณะอาการของโรคติดเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71
วิธีการป้องกัน "ยังไม่มีวัคซีนป้องกันโรคนี้" การป้องกันที่สำคัญ - แยกผู้ป่วยที่เป็นโรคมิให้ไปสัมผัสกับเด็กคนอื่น - ผู้ใหญ่ที่ดูแลเด็กควรหมั่นล้างมือ เพื่อป้องกันการถ่ายทอดเชื้อไปยังเด็กอื่น หมั่นทำความสะอาดของเล่นและสิ่งแวดล้อมทุกวันการทำความสะอาดโดยใช้สบู่ ผงซักฟอกหรือน้ำยาชะล้างทำความสะอาดทั่วไป แล้วทำให้แห้ง - ควรระมัดระวังในความสะอาดของน้ำ อาหาร และสิ่งของๆอย่างที่เด็กอาจเอาเข้าปาก - โรงเรียนไม่ควรรับเด็กป่วย เข้าเรียนจนกว่าจะหายดี เพื่อป้องกันการแพร่เชื้อ - ผู้ปกครองควรพาบุตรหลานที่ป่วยไปพบแพทย์ ไม่ควรพาไปโรงเรียน - ควรเฝ้าระวังอาการซึ่งเป็นสัญญาณอันตรายของภาวะแทรกซ้อนได้
ที่มา : www.champa.kku.ac.th, www.simahidol.ac.th
