คนไทยมักเรียกยาปฏิชีวนะว่า "ยาแก้อักเสบ" ซึ่งเป็นการเรียกที่ไม่ถูกต้อง และทำให้เกิดความเข้าใจผิดว่าเมื่อมี "คออักเสบ" ต้องกินยาแก้อักเสบโรคจึงจะหาย อันเป็นความเข้าใจผิดโดยสิ้นเชิง
การอักเสบเป็นผลจากการที่ร่างกายมีปฏิกิริยาต่อสิ่งแปลกปลอม หรือสิ่งที่ก่อให้เกิดการบาดเจ็บต่อร่างกาย เช่นเมื่อผู้ป่วยที่เป็นโรคภูมิแพ้สูดหายใจเอาฝุ่นที่ตนเองแพ้เข้าไปก็จะเกิดการอักเสบขึ้นที่จมูกทำให้มีอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล หากเป็นโรคหอบหืดก็จะเกิดการอักเสบที่หลอดลมทำให้หลอดลมตีบเกิดอาการไอ แน่นหน้าอกหายใจลำบาก หรือหากตากแดดนานๆ ก็จะเกิดการอักเสบที่ผิวหนัง ยาปฏิชีวนะไม่มีประโยชน์ต่อการอักเสบทั้งหลายที่กล่าวมา เพราะยาปฏิชีวนะเป็นยาฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ส่วนการอักเสบที่กล่าวมาไม่ได้มีสาเหตุจากเชื้อโรคแต่อย่างใด ยาปฏิชีวนะจึงไม่ใช่ยาแก้อักเสบ และการอักเสบส่วนใหญ่เป็นโรคที่ไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะ
เจ็บคอเป็นอาการที่พบได้บ่อยเมื่อป่วยด้วยโรคติดเชื้อของทางเดินหายใจส่วนบนขณะเจ็บคอย่อมมีการอักเสบขึ้นในบริเวณลำคอ(คออักเสบ) เนื่องจากร่างกายมีปฏิกิริยาต่อการติดเชื้อ แต่การติดเชื้อที่คอร้อยละ 85 ไม่ได้เกิดจากเชื้อแบคทีเรียแต่เกิดจากเชื้อไวรัส เช่น ไวรัสโรคหวัด ไวรัสโรคไข้หวัดใหญ่ ไวรัสโรคมือ เท้า ปาก เป็นต้น ดังนั้นการเจ็บคอ 8 ครั้งใน 10 ครั้งจึงไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะ เพราะยาปฏิชีวนะไม่สามารถฆ่าเชื้อไวรัสได้ และไม่ทำให้โรคหายเร็วขึ้นแต่อย่างใด
ครู เจ้าหน้าที่สาธารณสุข เภสัชกร พยาบาล และแพทย์จึงควรสร้างความเข้าใจใหม่ให้กับสังคมไทยด้วยการเลิกเรียกปฏิชีวนะว่ายาแก้อักเสบ เพื่อขจัดความเข้าใจผิดว่าเมื่อมีคออักเสบต้องกินยาแก้อักเสบ ทั้งที่คออักเสบส่วนใหญ่หายได้ด้วยภูมิต้านทานโรคของร่างกายโดยไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะ
ยาปฏิชีวนะเป็นยาอันตราย หากเราต้องใช้ยาปฏิชีวนะเพราะเป็นโรคติดเชื้อแบคทีเรียเราจะได้รับประโยชน์จากการใช้ยาซึ่งคุ้มต่อความเสี่ยงต่ออันตรายจากยา แต่หากเราใช้ยาปฏิชีวนะในโรคที่ไม่จำเป็นเช่น โรคหวัด เจ็บคอ ทั่วๆ ไป เราจะไม่ได้รับประโยชน์ใดๆ จากการใช้ยา แต่เรากำลังรับความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นซึ่งอาจทำให้เสียชีวิตหรือพิการเช่นตาบอด อวัยวะสำคัญเช่นตับถูกทำลาย เกิดฌรคแทรกซ้อนเช่นท้องเดินรุนแรงจนต้องเข้ารักษตัวในโรงพยาบาล สุขภาพดีจะเกิดขึ้นในทันทีหากประชาชนจำข้อความไปนี้ได้ขึ้นใจ "ยาปฏิชีวนะไม่ใช่ยาแก้อักเสบ" "คออักเสบส่วนใหฯ่ไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะ" "ยาปฏิชีวนะเป็นยาอันตราย"
ที่มา : pharmacology.md.chula.ac.th
