อุปาทานหมู่ คืออะไร
อุปาทานหมู่ (Mass hysteria) หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า collective hysteria, mass psychogenic illness หรือ collectiveobsessional behavior เป็นปรากฎการณ์ที่เกิดขึ้นเกี่ยวกับจิตสังคมซึ่งเกิดขึ้นกับบุคคลตั้งแต่ ๑ คนขึ้นไป เหตุการณ์ดังกล่าวจะเกิดขึ้นในกรณี ที่กลุ่มบุคคลนั้นมีความคิด ความเชื่อว่าตนเจ็บป่วยเป็นโรคเดียวกันหรือเผชิญปัญหาเดียวกัน จึงแสดงอาการออกมาแบบเดียวกัน
Mass psychogenic illness เป็นกลุ่มอาการที่เกิดขึ้นในกลุ่มคน ที่มีความเชื่อร่วมกัน และแสดงออกอาการทางร่างกายเช่น เกร็งตัว เกร็งกล้ามเนื้อ กรีดร้อง ชัก ไม่รู้ตัว แต่เมื่อทำการตรวจทางการแพทย์แล้วไม่พบสิ่งผิดปกติทางร่ ฃางกายที่อธิบายอาการต่างๆ เหล่านี้ได้ ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นในวัยเด็ก วัยรุ่นหญิงมากกว่าชาย การแพร่ กระจายของกลุ่มคนที่มีอาการแบบเดียวกันจะเกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็ว เป็นจากการถูกกระตุ้นให้เกิดขึ้นจากคนที่เป็นมาก่อน หรือมีเหตุกระตุ้นจากภายนอก สิ่งแวดล้อม เช่นข่าวที่แพร่ สะพัดออกไป และจะดีขึ้นได้หากแยกผูป่วยออกจากกันและหาเหตุเหนี่ยวนำให้เกิดแล้วจัดการเสียโดยเร็ว
่
British historian and Fortean researcher Mike Dash ศึกษาพบว่ามีองค์ประกอบ ๖ ข้อที่บ่งชี้วาเกิดกรณี Mass hysteria ขึ้น
๑. มีปัจจัยเหนี่ยวนำ เช่นความเชื่อในท้องถิ่นในการเกิด Mass hysteria
๒. มีการสื่อข้อมูลออกไป ทำให้เกิดความเชื่อเดียวกันแพร่กระจายออกไป
๓. มีปัจจัยความเครียดในเรื่องสังคมและเศรษฐกิจ ก่อให้เกิดการขาดความเชื่อถือในตนเอง ซึ่งเป็นสิ่งกระตุ้นให้กลุ่มบุคคลเกิดการรับและการแปลข้อมูลที่ผิด
้๔. มีประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่นที่แต่ละภูมิภาคนับถือ ซึ่งเป็นปัจจัยหนึ่งที่มีผลต่อ mass hysteria ได้
๕. มีภาวะของการถูกกระตุ้นเริ่มจาก ๑ คนเป็น ๒ คน และเหนี่ยวนำเพิ่มขึ้นไปเรื่อยๆ
้๖. มีการระบาดของอาการอย่างผิดปกติ จนต้องมีหน่วยงานเข้าไปดูแล Mass hysteria จะเกิดเมื่อคนหนึ่งเจ็บป่วยหรือมีภาวะเครียด จะเหนี่ยวนำให้คนอื่นๆ แสดงอาการตามอาการที่แสดงจะคล้ายกัน เช่น คลื่นไส้ อาเจียน กล้ามเนื้ออ่อนแรงและปวดหัว
ลักษณะอาการ มีดังนี้
ัปวดศรีษะ มึนงงศีรษะ คลื่นไส้ ปวดท้อง เกร็งท้อง อ่อนเพลีย ง่วง เจ็บปวดในคอ หายใจลำบากหรือหายใจหอบเร็ว (Hyperventilation or difficulty breathing) ชักเกร็งตัว เป็นลม หมดสติ อาการเหล่านี้คงอยู่เพียงชัวคราว มีการแพร่กระจายไปสู่คนอื่นๆ ที่มีลกษณะใกล้เคียงกันและมีการฟื้นตัวเร็ว กลับมาเป็นปกติ ซึ่งเมื่อตรวจทางการแพทย์แล้ว ไม่พบว่ามีสาเหตุมาจากโรคทางกาย
อุปาทานหมู่แตกต่างจากการสะกดจิตหมู่ เข้าทรง สวดภาณยักษ์
เนื่องจากการเข้าทรง สวดภาณยักษ์ จัดเป็นความผิดปกติของสภาวะสติสัมปชัญญะ เอกลักษณ์ของตนเอง หรือความจำซึ่งเกิดขึ้นครั้งเดียวหรือเป็นครั้งคราวซึ่งเป็นของดั้งเดิมเฉพาะบางท้องถิ่นหรือวัฒนธรรม เป็นภาวะที่การรับรู้ต่อสิ่งที่อยูรอบตัวมีแคบลง หรือมีพฤติกรรมหรือการเคลื่อนไหวซ้าๆ ซึ่งอยูนอกเหนือการควบคุม
ของบุคคลนั้น เป็นภาวะที่บุคคลนั้นมีบุคลิกลักษณะอันใหม่มาแทนบุคลิกลักษณะเดิมของตน โดยเป็นมาจากอำนาจของวิญญาณ อำนาจลึกลับ เทพ หรือบุคคลอื่น และเกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวซ้าๆ
